Teatr Polski w Bielsku-Białej

---

Budynek teatru

Wzniesiony w latach 1889–1890, gmach Teatru Polskiego został zaprojektowany przez wiedeńskiego architekta Emila von Förstera. Budowla ta, zrealizowana w stylu eklektycznym, łączy w sobie elementy neoklasycyzmu oraz neobaroku, a na jej fasadzie można dostrzec motyw rzymskiego łuku triumfalnego. Dodatkowo, fasada ozdobiona jest wspaniałymi posągami Apolla oraz muz – Melpomeny i Talii.

Zgodnie z zamysłem Förstera, kształt teatru przypomina w budowie Operę Wiedeńską oraz Teatr Narodowy w Budapeszcie. Do dnia dzisiejszego zachowała się historyczna kurtyna z 1890 roku, która przedstawia Taniec Nimf i została wykonana w renomowanej pracowni Franciszka Rottonary.

W latach 1904–1905 budynek przeszedł poważną przebudowę, której celem było dostosowanie go do nowoczesnych standardów. Prace te zostały zrealizowane przez biuro projektowe Fellner & Helmer z Wiednia.

W kwietniu 2008 roku zakończył się generalny remont elewacji teatru, który obejmował konserwację wszystkich rzeźb, iluminację oraz wymianę poszycia dachowego. Budynek zyskał nową, obrotową scenę, a także instalację klimatyzacyjną oraz nowoczesne oświetlenie. Co więcej, piwnica teatru została zaadaptowana na przytulną kawiarnię.

Tuż przed budynkiem teatru znajduje się replika zabytkowej fontanny, która została zbudowana w 1895 roku i podarowana miastu przez budowniczych bielskich wodociągów.

Historia

Teatr Miejski w Bielsku (1890–1945)

Początki historii teatralnej w Bielsku-Białej sięgają drugiej połowy XIX wieku, kiedy to planowano stworzenie reprezentacyjnego obiektu, który miał odzwierciedlać dynamiczny rozwój wcześniejszych ośrodków miejskich, jakimi były Bielsko i, w mniejszym zakresie, Biała. Warto jednak zauważyć, że tradycje teatralne w tym mieście mają znacznie dłuższą historię, sięgającą czasów po 1786 roku, kiedy to książę Franciszek Sułkowski zorganizował pierwszą scenę w dawnym browarze zamkowym. Istnieje możliwość, że w latach 1791–1792 na tej scenie występowała austriacka grupa teatralna pod wodzą Daniela Eisenberga.

W 1887 roku powołano Komitet Budowy Teatru, który 1 stycznia 1888 roku zwrócił się do mieszkańców Bielska, Białej i Lipnika z apelem o wsparcie finansowe na ten szczytny cel. Zbiórka pieniędzy przyniosła znakomite rezultaty, w co zaangażowali się zarówno zamożni fabrykanci, jak i zwykli obywatele.

Nowy, eklektyczny gmach, który obecnie znajduje się przy ul. 1 Maja, oficjalnie otworzył swoje podwoje 30 września 1890 roku, prezentując po raz pierwszy „Sen nocy letniej” Williama Szekspira. W początkowej fazie działalności funkcjonowała wyłącznie niemiecka zawodowa scena, jednak w 1921 roku, polscy działacze założyli Towarzystwo Teatru Polskiego, które rozpoczęło amatorskie przygotowywanie własnych spektakli, a także zapraszało polskie przedstawienia z innych miast. W 1934 roku Towarzystwo zdobyło dostęp do sceny Teatru Miejskiego, co zaowocowało tym, że trzy dni w tygodniu były przeznaczone na polskie przedstawienia, a w 1938 roku otrzymało zezwolenie od Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na prowadzenie „stałego przedsiębiorstwa teatralnego dramatycznego i operetkowego” w gmachu Teatru Miejskiego w Bielsku.

Jednak plany na stworzenie polskiego teatru w Bielsku zostały brutalnie przerwane przez II wojnę światową. Teatr Miejski w Bielsku był wówczas uznawany za jedną z czołowych scen prowincjonalnych Austro-Węgier, a w okresie międzywojennym był jedyną zawodową niemiecką sceną w Polsce, stale podnoszącą swój poziom artystyczny. Wśród członków bielskiego zespołu znajdowały się takie postacie jak Karl Gutmann i Viktor Stiasny, natomiast na deskach teatru gościnnie występowały wielkie gwiazdy z austriackich i niemieckich teatrów, jak również – dzięki staraniom TTP – przedstawiciele polskiej sceny teatralnej.

Teatr Polski w Bielsku-Białej (od 1945)

Reaktywacja przedwojennego Towarzystwa Teatru Polskiego miała miejsce w czerwcu 1945 roku, kiedy to zaprezentowano „Krakowiaków i górali” Jana Kamińskiego. jednak pierwsza premiera nowego Teatru Polskiego, „Pan Jowialski” Aleksandra Fredry, odbyła się dopiero 18 października 1945 roku w Cieszynie. Decyzja o lokalizacji bazy teatru w Cieszynie, z filią w Bielsku, była wynikiem niekorzystnej sytuacji politycznej (granica na Olzie) oraz trudności lokalowych. Tak więc, aż do lat 90. XX wieku, Teatr w Cieszynie funkcjonował jako filia Teatru Polskiego w Bielsku-Białej.

Mimo ograniczonych możliwości finansowych, teatr bielsko-cieszyński zdobył uznanie, m.in. dzięki Leona Schilerra, który uznał go za jedną z sześciu najlepszych scen w Polsce. Być może dlatego już w 1949 roku teatr został upaństwowiony. Nastąpił okres intensywnej pracy, w którym teatr skoncentrował się na budowaniu solidnej oferty skierowanej do lokalnej publiczności, realizując również przedsięwzięcia o znaczeniu ogólnopolskim, jak np. „Dziady” reżyserii M. Górkiewicza w 1965 roku czy „Jeremiasz” Karola Wojtyły, wystawiony w przeddzień stanu wojennego.

Działalność teatru

Pod kierownictwem Roberta Talarczyka, który pełnił dyrekcję w latach 2005-2013, Teatr Polski skupił się na promowaniu nowoczesnej dramaturgii zarówno polskiej, jak i środkowoeuropejskiej. W repertuarze znalazły się spektakle poruszające ważne tematy społeczne oraz kwestie historyczne. Przykłady obejmują takie tytuły jak „Żyd”, „Piaskownica”, „Intercity” czy „Testament Teodora Sixta”, który wywołał szeroką debatę na temat lokalnej tożsamości. Zmiany w repertuarze objęły również wystawienie większej liczby przedstawień musicalowych, w tym „Korowód” na podstawie utworów Marka Grechuty oraz inscenizację popularnego serialu „Allo ’Allo!”.

Od 2013 roku, w roli dyrektora naczelnego i artystycznego teatru, zasiada Witold Mazurkiewicz. Za jego kadencji na bielskiej scenie zdobyły uznanie spektakle takie jak „Ifigenia”, reżyserowana przez Pawła Wodzińskiego, oraz „Królowa Margot. wojna skończy się kiedyś”, w reżyserii Wojciecha Farugi. Zrealizowano także przedstawienia takie jak „Lalka” w reżyserii Anety Groszyńskiej, oparte na adaptacji dzieła Artura Pałygi, oraz „Nocami i dniami będę tęsknić za Tobą”, które powstało na podstawie „Nocy i dni” Dąbrowskiej w adaptacji Zuzanny Bućko i Szymona Bogacza, a w reżyserii Julii Mark.

W teatrze wystawiana była również klasyka europejskiego dramatu, z takimi tytułami jak „Makbet” Williama Szekspira, zrealizowany przez Grzegorza Suskiego, oraz „Wujaszek Wania” Antoniego Чехова, przedstawiony w tradycyjnym ujęciu przez Waldemara Śmigasiewicza. Na Małej Scenie teatru często goszczą nowoczesne teksty, jak „Natasza” Jarosławy Pulinowicz (reż. Małgorzata Siuda) czy „Humanka” Jarosława Murawskiego (reż. Agata Puszcz).

Teatr Polski zrealizował także szereg przedstawień muzycznych, w tym „Zorba” – pierwszy pełnowymiarowy musical na bielskiej scenie, w którym rolę tytułową zagrał Tomasz Lorek. Jego występ został uhonorowany Złotą Maską, a przedstawienie zdobyło trzy nominacje do tej nagrody: dla Witolda Mazurkiewicza za reżyserię, Grzegorza Policińskiego za scenografię oraz Grażynę Bułkę za rolę Hortensji/Bubuliny. Innymi ważnymi tytułami były „Sześć wcieleń Jana Piszczyka”, w reżyserii Wojciecha Kościelniaka, które zdobyło nagrody w kategoriach spektaklu roku i scenografii, oraz „Człowiek z La Manczy”, również w reżyserii Witolda Mazurkiewicza.

Od 2013 roku Teatr Polski prowadzi również cykl „Spektakli bez barier”, który ma na celu ułatwienie dostępu do sztuki dla widzów niewidomych i słabowidzących (za pomocą audiodeskrypcji) oraz dla osób niesłyszących (z tłumaczeniem na język migowy). Inicjatywa ta została nagrodzona Nagrodą Specjalną w prestiżowym konkursie Śląska Rzecz.

Aktorzy

W Teatrze Polskim w Bielsku-Białej gra wielu utalentowanych aktorów. Są to między innymi:

• Witold Mazurkiewicz (dodatkowo reżyser oraz dyrektor naczelny i artystyczny teatru),
• Jadwiga Grygierczyk,
• Anna Guzik,
• Barbara Guzińska,
• Marta Gzowska-Sawicka,
• Jagoda Krzywicka,
• Daria Polasik-Bułka,
• Oriana Soika,
• Maria Suprun,
• Wiktoria Węgrzyn,
• Michał Czaderna,
• Kazimierz Czapla,
• Jerzy Dziedzic,
• Piotr Gajos,
• Tomasz Lorek,
• Sławomir Miska,
• Adam Myrczek,
• Rafał Sawicki,
• Grzegorz Sikora,
• Mateusz Wojtasiński.

Wśród współpracujących z teatrem artystów warto wymienić:

• Natalia Dinges,
• Katarzyna Gocał,
• Anita Jancia,
• Sebastian Jasnoch,
• Sabina Karwala,
• Anna Kasprzak-Chowaniec,
• Olga Korcz,
• Maciej Kulig,
• Flaunnette Mafa,
• Grzegorz Margas,
• Krzysztof Nowakowski,
• Aleksander Pestyk,
• Jan Pięciórek,
• Karol Pruciak,
• Anisa Raik,
• Agnieszka Rose,
• Zofia Schwinke,
• Grzegorz Suski,
• Henryk Talar,
• Brygida Turowska,
• Paweł Wolsztyński,
• Paweł Zaufal,
• Michał Zgiet,
• Zielonka Katarzyna.

Te członkowie zespołu przyczyniają się do rozwijania sztuki teatralnej w regionie.

Innym współpracownikiem teatru jest Krzysztof Maciejowski.

---

Oceń: Teatr Polski w Bielsku-Białej

---