Edward Aleksander Wylęgała, urodzony 5 czerwca 1960 roku w Bielsku-Białej, jest wybitnym polskim okulistą oraz profesorem nauk medycznych. Jego fenomenalna kariera wiąże się z pełnieniem wielu istotnych funkcji w środowisku akademickim.
Aktualnie, profesor Wylęgała sprawuje także rolę prorektora na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach, gdzie jego działania przyczyniają się do rozwoju dziedziny medycyny oraz kształcenia przyszłych profesjonalistów.
Życiorys
Edward Wylęgała to znakomity specjalista w dziedzinie okulistyki. Jest synem Eugeniusza, rzemieślnika, oraz Michaliny, handlowca. Uczył się w I LO w Bielsku-Białej, gdzie zdobywał wiedzę, która później umożliwiła mu rozwój kariery w medycynie. Swój dyplom lekarski uzyskał w 1985 roku na Śląskiej Akademii Medycznej. Jego specjalizacja obejmuje I i II stopień w okulistyce, a niezwykle cenny dla jego kariery okazał się również stopień doktorski, który zdobył w 1989 roku.
Doktorat uzyskał na podstawie rozprawy dotyczącej liposomalnej postaci deksametazonu w terapii wirusowego zapalenia rogówki u królików, z mentorem Jerzym Szaflikiem. Jego praca habilitacyjna z 2004 roku, zatytułowana „Chirurgiczne leczenie niewydolności rąbkowych komórek macierzystych rogówki w oparciu o najnowsze metody biologii molekularnej”, przyczyniła się do nadania mu tytułu profesora nauk medycznych w 2009 roku. Aktualnie Wylęgała pełni funkcję profesora nadzwyczajnego oraz kierownika Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki na Śląskim Uniwersytecie Medycznym.
W 1987 roku rozpoczął pracę w sosnowieckim Szpitalu Górniczym, znanym jako Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5. W latach 2005–2009 zarządzał Zakładem Pielęgniarstwa i Społecznych Problematyk Medycznych SUM. Od 2000 roku jest profesorem i ordynatorem oddziału okulistycznego w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach. Również od 2014 roku do dziś jest pełnomocnikiem rektora SUM Przemysława Jałowieckiego ds. programów rozwojowych i innowacji, a w kadencji 2020–2024 pełni funkcję prorektora SUM ds. rozwoju i transferu technologii.
Wylęgała rozwijał swoje umiejętności także poza Polską. Uczestniczył w wielu stażach za granicą, m.in. w Pavii, Wiedniu oraz Lexington w Stanach Zjednoczonych, w University of Kentucky. Jego międzynarodowe doświadczenie wzbogaciło wizyty studyjne, jak ta na Uniwersytecie Cambridge w ramach projektu Power, którego celem było kształtowanie liderów w zarządzaniu uczelnią. Od 2015 roku jest także profesorem wizytującym w Hebei Eye Provincial Hospital w Xingtai, w Chinach.
W 2012 roku minister zdrowia Bartosz Arłukowicz powierzył mu obowiązki konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki, które piastował do lutego 2013 roku. Jego osiągnięcia obejmują również współpracę z ośrodkami naukowymi w Niemczech, Włoszech oraz Finlandii, gdzie ściśle współdziała z wybitnymi profesorami, takimi jak Berthold Seitz z Uniwersytetu Kraju Saary, Pasquale Aragona z Uniwersytetu w Mesynie, oraz Kai Kaarniranta z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.
Praca kliniczna i publikacje
W obsesji badawczej oraz klinicznej, Edward Wylęgała koncentruje się na wielu kluczowych aspektach związanych z okulistyką. Jego główne zainteresowania obejmują przeszczepienie rogówki oraz analizę powierzchni oka, co jest szczególnie istotne w diagnostyce schorzeń plamki żółtej, a także w kontekście zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). Ponadto prowadzi badania genetyczne w tej dziedzinie oraz docieka dotyczące chirurgii urazowej w okulistyce, czyniąc znaczące kroki w kierunku bardziej zaawansowanych metod diagnostycznych i terapeutycznych.
W swoim dorobku zawodowym E. Wylęgała przeprowadza różnorodne zabiegi, w tym operacje związane z jaskrą, wykorzystując techniki laserowe oraz dokonując usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji. W marcu 2010 roku, jego zespół zrealizował innowacyjny zabieg, w Polsce, którym było wszczepienie rogówki wykonanej z tytanu i pleksiglasu – to historia, która otworzyła nowy rozdział w chirurgii okulistycznej w naszym kraju.
W 2018 roku E. Wylęgała wykonał pierwszy w Polsce przeszczep, który był wynikiem ekspansji ex vivo autologicznych ludzkich komórek nabłonka rogówki, bogatych w komórki macierzyste. To osiągnięcie miało miejsce w ramach badania klinicznego Holoclar, będąc znaczącym krokiem w kierunku innowacyjnych terapii.
Edward Wylęgała jest także pionierem zastosowania ultradźwięków w terapii jaskry, co świadczy o jego innowacyjnym podejściu oraz nieustannym dążeniu do udoskonalania metod leczenia.
W ciągu swojej kariery profesorskiej opublikował wiele prac w renomowanych czasopismach zarówno na polskim, jak i międzynarodowym rynku, takich jak „Ophthalmology”, „Cornea”, „Investigative Ophthalmology & Visual Science” oraz „European Journal of Ophthalmology”.
Wzbogacając swoją wiedzę i dzieląc się nią z innymi, E. Wylęgała był współautorem istotnych opracowań, w tym:
- Optyczna koherentna tomografia. Atlas schorzeń… (2007, wraz z Dariuszem Dobrowolskim, Sławomirem Teperem i Ewą Wróblewską-Czajką), ISBN 978-83-922010-0-0,
- Zabiegi pielęgnacyjno-lecznicze w okulistyce (2008, wraz z Mariolą Bartusek), ISBN 978-83-7509-074-1,
- Optyczna koherentna tomografia – tom 1 (wraz z Anną Nowińską i Sławomirem Teperem), ISBN 978-83-61257-33-2,
- Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (2011, wraz ze Sławomirem Teperem i Jarosławem Piłatem), ISBN 978-83-61257-49-3,
- Choroby rogówki (2014, wraz z Dariuszem Dobrowolskim i Dorotą Tarnawską), ISBN 978-83-61257-98-1,
- Cukrzycowa choroba oczu redakcja Edward Wylęgała i Edward Franek, ISBN 978-83-949906-3-3.
Członkostwo w organizacjach
Edward Wylęgała jest osobą wysoce zaangażowaną w różne organizacje zawodowe. Od 1987 roku należy do Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, gdzie przynależy do oddziału śląskiego oraz sekcji rogówkowej. Jego działalność jest naprawdę imponująca – ze szczególnym wyróżnieniem członkostwa w wielu innych towarzystwach.
W szczególności, jest aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Transplantologicznego od 2002 roku, a także Włoskiego Towarzystwa Okulistycznego, do którego dołączył w 1991 roku, znanego w skrócie jako SOI – Societa Oftalmologica Italiana. Jego globalne zasięgi sięgają również Amerykańskiej Akademii Okulistyki, w której jest obecny od 1997 roku (ang. American Academy of Ophthalmology, AAO), jak również Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgii Zaćmy i Refrakcyjnej (ang. American Society of Cataract and Refractive Surgery, ASCRS) oraz Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Zaćmy i Refrakcyjnych z 1998 roku.
Kolejnym istotnym aspektem jego kariery jest przynależność do Międzynarodowego Towarzystwa Schorzeń Powierzchni Oka od 2001 roku. Od 2023 roku Wylęgała jest również członkiem korespondentem wydziału lekarskiego Polskiej Akademii Umiejętności.
Nagrody i wyróżnienia
Edward Wylęgała osiągnął liczne sukcesy i uznania w swojej dziedzinie, co podkreśla jego profesjonalizm i zaangażowanie w mikronchirurgię oka.
W gronie jego wyróżnień znajduje się Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia, a także Patrymonium Crucis, które są dowodem na jego wkład w rozwój medycyny.
Otrzymał również indywidualną nagrodę przyznaną przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za wybitne osiągnięcia w zakresie mikrochirurgii oka.
W 2022 roku udało mu się zdobyć patent Liderów innowacyjności wspólnie z prof. Anat Loewenstein w trakcie zjazdu Stowarzyszenia Chirurgów Okulistów Polskich.
W roku 2018 został wyróżniony Platynowym Laurem Umiejętności, otrzymanym dzięki uznaniu społecznemu, szczególnie ze strony środowisk gospodarczych Śląska i Opolszczyzny.
Dodatkowo, podczas XI Międzynarodowego Salonu Fotografii Artystycznej Lekarzy PhotoArtMedica, Wylęgała zdobył brązowy medal oraz nagrodę specjalną od firmy Cooper Vision, która została przyznana dla najlepszego autora-okulisty z Polski.
Odznaczenia
W 2015 roku Edward Wylęgała odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi ważne wyróżnienie w polskim systemie odznaczeń. Jego osiągnięcia w różnych obszarach przyniosły mu także kolejne zaszczyty. W 2019 roku, za swoją działalność, otrzymał Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, co podkreśla jego znaczenie dla historii i kultury Polski.
W 2020 roku, za wybitne zasługi dla nauki polskiej, Edward Wylęgała został uhonorowany nie tylko za swoje osiągnięcia, ale także za działalność na rzecz rozwoju medycyny oraz popularyzowanie polskiej myśli naukowej na świecie. Przyznanie mu Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski to dowód na jego wpływ na tę dziedzinę, który z pewnością będzie mieć długotrwałe konsekwencje.
Najbardziej aktualnym odznaczeniem, które otrzymał w 2024 roku, jest Medal Złoty za Długoletnią Służbę, co świadczy o jego stałym zaangażowaniu i poświęceniu dla pracy naukowej oraz społecznej.
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Franciszek Groër | Andrzej Wojtczak (lekarz) | Urszula Demkow | Paweł Lampe | Jan DuławaOceń: Edward Wylęgała