Zbigniew Preisner

---

Życiorys

Zbigniew Preisner to postać niezwykle ważna w polskiej muzyce filmowej. Urodził się 20 maja 1955 roku w Bielsku-Białej. W wieku dziesięciu lat przeprowadził się z rodziną do niewielkiej miejscowości Brzana, usytuowanej w pobliżu Bobowej, gdzie rozpoczął naukę w szkole podstawowej. To tam zaczął rozwijać swoje umiejętności muzyczne, ucząc się gry na fortepianie oraz gitarze.

W czasach licealnych Preisner zainicjował swoje pierwsze próby kompozycyjne, nie kończąc jednak formalnego wykształcenia muzycznego. Samodzielnie opanował sztukę gry na instrumentach, bazując na słuchu i odtwarzając utwory, które usłyszał. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza w Bobowej, a po zdaniu matury w 1974 roku podjął studia z zakresu historii i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Rok 1977 był początkiem jego współpracy z kabaretem literackim „Piwnica pod Baranami” w Krakowie. Na twórczość Preisnera znaczący wpływ miał Zygmunt Konieczny, który zmotywował go do pisania utworów dla „piosenek artystycznych”. Po zdobyciu uznania w Piwnicy, Preisner rozpoczął współpracę ze Starym Teatrem w Krakowie, co otworzyło przed nim nowe możliwości, w tym komponowanie muzyki do filmów.

W okresie 1982 roku współpracował z Antonim Krauzem, co przyczyniło się do spotkania z Krzysztofem Kieślowskim. Po sukcesach ich wspólnej produkcji filmowej „Bez końca” zawiązała się ich długotrwała współpraca. Razem z Krzysztofem Piesiewiczem stworzył tak znakomite dzieła, jak telewizyjny cykl „Dekalog” (1988), film „Podwójne życie Weroniki” (1991) oraz trylogię „Trzy kolory” (1993–1994). W dziełach tych można usłyszeć również wspólne występy z Elżbietą Towarnicką, której sopran można odnaleźć na 12 płytach Preisnera.

Śmierć Kieślowskiego w 1996 roku pokrzyżowała plany związane z realizacją drugiego tryptyku, którego tytuły: „Niebo, Czyściec, Piekło” pozostały jedynie w sferze zamysłów. Zaskakujący fakt, że dwukrotnie Preisner pod pseudonimem fikcyjnego holenderskiego kompozytora Van den Budenmayera sygnował część swoich kompozycji do filmów reżysera.

Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku nastąpił okres międzynarodowej popularności Preisnera. Wtedy to skomponował muzykę do wielu filmów realizowanych przez różnych reżyserów, takich jak Domena władzy Johna Irvina, czy Zabawa w Boga, dzieło brazylijskiego reżysera Héctora Babenco. Komponował także dla utwórów Agnieszki Holland, do Skazy Louisa Malle’a oraz filmu Kiedy mężczyzna kocha kobietę Luisa Mandokiego. W ciągu swojej kariery Preisner stworzył muzykę do ponad 80 filmów.

Wieloma prestiżowymi nagrodami uhonorowano jego prace. Dwukrotnie zdobywał Césara: w 1994 roku za muzykę do „Trzech kolorów: Czerwony”, oraz w 1995 roku za kompozycję do „Élisa” w reżyserii Jeana Beckera. W 1997 roku zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na Festiwalu Berlińskim za film „Wyspa przy ulicy Ptasiej”. Był także trzykrotnie wyróżniany tytułem Najwybitniejszego Kompozytora Muzyki Filmowej przez Stowarzyszenie Krytyków Filmowych w Los Angeles w latach 1991, 1992 oraz 1993. Otrzymywał nominacje do Złotego Globu, m.in. w 1992 roku za muzykę do „Zabawy w Boga” oraz w 1994 roku za „Trzy kolory: Niebieski”. W 2016 roku Prezoner odebrał nagrodę Cinema Brazil Grande Prize za muzykę do filmu „The History of Eternity”, a w 2018 roku podczas międzynarodowego festiwalu filmowego w Hajfie otrzymał nagrodę za wyjątkowe osiągnięcia w dziedzinie muzyki filmowej. W 2022 roku odebrał honorową nagrodę za całokształt osiągnięć na międzynarodowym festiwalu w Izmirze.

Prapremiera „Requiem dla mojego przyjaciela” odbyła się 1 października 1998 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie, z udziałem Elżbiety Towarnickiej. Choć początkowo miał być narracją do scenariusza Piesiewicza, po stracie Kieślowskiego utwór przeszedł w dzieło upamiętniające przyjaciela. Niedługo potem wydano album, który był pierwszą niefilmową płytą Preisnera. W 1999 roku Preisner zainspirowany, stworzył 10 łatwych utworów na fortepian, które były wykonywane przez Leszka Możdżera. W tym samym roku powstał album „Moje kolędy na koniec wieku”, który zawierał m.in. znaną „Kolędę dla nieobecnych” napisaną przez Szymona Muchę.

W roku 2001 Preisner prowadził program „Historia muzyki popularnej” w radiu RMF FM. W 2006 roku wystąpił na koncercie w Gdańsku z orkiestrą, razem z Davidem Gilmourem, a dziesięć lat później stworzył niezapomniane wspomnienia znów współpracując z Gilmourem we Wrocławiu.

Preisner aktywnie angażował się w życie społeczne i polityczne, zasiadając w komitecie poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i 2015 roku. W 2012 roku, „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury oraz osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej”, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski przez ówczesnego Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, podczas specjalnej uroczystości 3 maja 2012 roku.

W 2006 roku Preisner zasiadał w jury sekcji „Cinéfondation” na 59. MFF w Cannes. Natomiast 31 maja 2023 roku, na mocy uchwały Rady Miejskiej w Bobowej, otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Gminy Bobowa, który przyjął podczas uroczystej gali 25 czerwca 2023 roku.

Życie prywatne

Zbigniew Preisner był żonaty z Ewą Preisner, artystką malarką z Krakowa, która miała znaczący wpływ na jego życie i twórczość, a także wniosła swoje nazwisko do jego biografii.

Siostrą Preisnera jest Tamara Kalinowska, znana artystka z krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”, która również związana jest z polskim życiem kulturalnym.

Dyskografia

Zbigniew Preisner to znacząca postać polskiej muzyki filmowej, której prace zdobyły uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. W jego dorobku artystycznym znajdują się celebrowane ścieżki dźwiękowe do wielu filmów, które do dziś cieszą się ogromnym uznaniem.

Rok	Tytuł	Polski tytuł	Uwagi
1988	Le Complot	Zabić księdza	Virgin
1990	Europa, Europa	—	DRG, ścieżka dźwiękowa wydana w 1993 roku z muzyką do filmu Olivier, Olivier
1991	Les Dix Commandements. Le Décalogue	Dekalog (1989)	Amplitude
	La Double Vie De Véronique (The Double Life of Veronika)	Podwójne życie Weroniki	Virgin
1992	At Play in the Fields of the Lord (Original Soundtrack Recording)	Zabawa w Boga	Fantasy
	Olivier, Olivier	—	DRG, ścieżka dźwiękowa wydana w 1993 roku z muzyką do filmu Europa, Europa
	Damage (Original Motion Picture Soundtrack)	Skaza (film)	Varèse Sarabande
1993	The Secret Garden (Original Motion Picture Soundtrack)	Tajemniczy ogród	Varèse Sarabande
	Trois Couleurs: Bleu (Bande Originale Du Film)	Trzy kolory. Niebieski	Virgin, ZPAV: platynowa płyta
1994	Trois Couleurs: Blanc (Bande Originale Du Film)	Trzy kolory. Biały	Virgin, ZPAV: złota płyta
	Trois Couleurs: Rouge (Bande Originale Du Film)	Trzy kolory. Czerwony	Virgin, ZPAV: złota płyta
	Quartet in 4 Movements (Original Motion Picture Soundtrack)	—	Columbia Records, oraz Manolis Lidakis i Elżbieta Towarnicka
	When A Man Loves A Woman (Music From The Original Motion Picture Soundtrack)	Kiedy mężczyzna kocha kobietę	Hollywood Records
1995	Élisa (Bande Originale Du Film De Jean Becker)	Eliza	Philips
1997	FairyTale: A True Story (Music From the Motion Picture)	Elfy z ogrodu czarów	Icon Records
	Mouvements Du Désir (Bande Originale Du Film)	—	Sergent Major Company
2000	The Last September (Original Film Soundtrack)	Ostatni wrzesień (1999)	Silva Screen
	Aberdeen (Original Film Soundtrack)	—	Silva Screen
	Weiser (Original Film Soundtrack)	—	Silva Screen/Koch Poland
2002	Between strangers	_	Justin Time Records
2003	Effroyables jardins	_	Warner Music France
2004	It’s all about love	_	First Name Soundtracks
2005	The Beautiful Country (Original Soundtrack)	Kraina szczęścia (2004)	Mellowdrama Records
2008	Anonyma – Eine Frau in Berlin (Original Soundtrack)	Kobieta w Berlinie	Königskinder Schallplatten GmbH
2013	Aglaja (Original Soundtrack)	—	Quartet Records
2013	Secret/Menachem and Fred	_	Quartet Records
2016	Queen of Spain	Królowa Hiszpanii	Quartet Records/ Atresmedia Música
2018	Valley of Shadows	_	Caldera Records
2019	The History of Eternity	_	Caldera Records
2019	Lost and Love	_	Caldera Records
2020	Angelica	_	Caldera Records
2020	Mother didn’t know	_	wydanie cyfrowe
2021	La double vie de Véronique (Remastered) LP	_	Preisner Productions
2021	Forgotten we’ll be	Zostaniemy zapomniani	Caldera Records
2021	Man of God	_	Caldera Records

Warto także zwrócić uwagę na inne jego projekty, które pokazują wszechstronność artysty i jego zainteresowania.

Rok	Tytuł	Uwagi
1995	Muzyka Preisnera	Virgin, ZPAV: 2x platynowa płyta
1998	Requiem dla przyjaciela	Chester Music Ltd./Erato, POL #36, ZPAV: platynowa płyta
1999	10 łatwych utworów na fortepian	Pomaton EMI, oraz Leszek Możdżer, ZPAV: złota płyta
1999	Moje Kolędy na Koniec Wieku	Plus GSM/Gazeta Wyborcza
2001	Głosy	Plus GSM/Gazeta Wyborcza
2003	Kieślowski	MK2 Music
2006	David Gilmour – Na wyspie	EMI/Columbia Records
2007	Cisza, Noc i Marzenia	Warner Classics, oraz Teresa Salgueiro, POL #12, ZPAV: złota płyta
2008	David Gilmour – Na żywo w Gdańsku	EMI/Columbia Records
2010	Głosy Preisnera	Sony Music, POL #23, ZPAV: 3x platynowa płyta
2011	Tides From Nebula – Earthshine	Mystic Production
2012	Skrzek, SBB, Preisner	Sony Music Entertainment, oraz Józef Skrzek i SBB
2013	Dzienniki Nadziei	Mystic Production, oraz Lisa Gerrard i Archie Buchanan, POL #24
2015	David Gilmour – Rattle that Lock	Columbia
2015	W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy	Preisner Productions / Universal Music Polska, ZPAV: platynowa płyta
2017	Dokąd 2016?	Universal Music Polska
2019	Zmierzch	Dominik Wania – solo piano; Universal Music Polska/Supertrain Records
2019	Melodie mojej młodości	Zbigniew Preisner, Lisa Gerrard, Dominik Wania, Universal Music Polska/Supertrain Records
2020	Najlepsze z Zbigniewa Preisnera	wydanie cyfrowe
2020	Psalm	wydanie cyfrowe
2021	Psalm Wiecznie Zapamiętany	Radosław Pujanek – skrzypce solo; wydanie cyfrowe
2022	Nie jest za późno	Zbigniew Preisner & Lisa Gerrard; Preisner Productions
2022	Stare i nowe kolędy, Live Wrocław 2020	Zbigniew Preisner i Przyjaciele; Preisner Productions
2023	Nie jest za późno (edycja LP)	Zbigniew Preisner & Lisa Gerrard; Preisner Productions

---

Oceń: Zbigniew Preisner

---