Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej

---

Historia

W 1931 roku z inicjatywy Inspektoratu Szkolnego zorganizowano niewielką kolekcję książek pedagogicznych, która była początkiem Biblioteki Pedagogicznej. Początkowo znajdowała się ona przy ulicy Sienkiewicza 8. Do 1939 roku zdołano zgromadzić ponad 1000 woluminów w zbiorach. Po zakończeniu wojny, aby odbudować zniszczone zasoby, połączono księgozbiory z bibliotek: Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego w Bielsku, Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego w Białej oraz Inspektoratu Oświaty w Bielsku. Biblioteka nie miała stałej siedziby, co skutkowało częstymi zmianami lokalizacji.

W okresie po 1950 roku siedziba znajdowała się w budynku przy ul. Lenina. Następnie biblioteka przeniosła się do kamienicy Związku Nauczycielstwa Polskiego na ul. Szkolnej 31, a w 1957 roku do lokalu przy ul. Kosmonautów 19. Z racji na nieustannie rosnący księgozbiór (w 1971 roku wynosił on już 9231 tomów), poszukiwano nowych pomieszczeń. W tym samym roku biblioteka zajęła przestrzeń po Szkole Podstawowej nr 7, która znajdowała się przy ul. Sienkiewicza 8.

Rok 1975 przyniósł przekształcenie Pedagogicznej Biblioteki Powiatowej w Bielsku w jednostkę wojewódzką, teraz znaną jako Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej. W jej obrębie znalazło się pięć filii, po byłych bibliotekach powiatowych zlokalizowanych w Cieszynie, Oświęcimiu, Suchej Beskidzkiej, Wadowicach i Żywcu. W 1999 roku, podczas kolejnej reformy administracyjnej w kraju, PBW stała się jednostką Samorządu Województwa Śląskiego, z filiami w Cieszynie, Milówce, Skoczowie i Żywcu.

W 1980 roku udało się uzyskać i wyremontować pomieszczenia na parterze zabytkowego gmachu przy ul. Komorowickiej 48, co dało łącznie 400 m² przestrzeni. Już w 1978 roku powstał Wydział Zbiorów Specjalnych, który w 1993 roku przekształcono w Wydział Zbiorów Audiowizualnych, zaś w 1979 utworzono Wydział Instrukcyjno-Metodyczny. W 1982 roku z kolei powstał Wydział Informacyjno-Bibliograficzny. Regularnie prowadzone remonty miały na celu uzyskanie przestrzeni do magazynowania rosnącego księgozbioru, który w 1984 roku liczył już 34220 pozycji. W tym samym czasie rosła liczba czytelników korzystających z bogatej oferty biblioteki.

Od 1996 roku rozpoczęto proces komputeryzacji biblioteki. Zakupiono odpowiedni program MAK, a w 2002 roku wprowadzono Kompleksowy System Zarządzania Biblioteką Prolib, jak również system Promax do opracowywania zbiorów czytelni. W 2006 roku katalogi biblioteki stały się dostępne dla użytkowników przez internet. W tym samym okresie uruchomiono także system elektronicznej obsługi czytelników w wypożyczalni. Proces retrospektywnego opracowywania zbiorów PBW w Bielsku-Białej zakończono w 2010 roku. Od 2007 roku filie biblioteki współtworzą bazę zbiorów czytelni pod nazwą „Baza artykułów”. Całkowita komputeryzacja placówki, wraz z jej filiami, zakończyła się w 2013 roku. Od 2014 roku biblioteka korzysta z systemu Prolib MARC21. W roku 2015 udało się pozyskać nowe pomieszczenia na I piętrze budynku, gdzie wcześniej mieścił się RODN „WOM”. Po remoncie przeznaczono je na Czytelnię, Wydział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów oraz Wydział Administracyjno-Gospodarczy.

W 2015 roku biblioteka przejęła księgozbiór Kolegium Nauczycielskiego, Kolegium Pracowników Służb Społecznych oraz Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych. Od 2019 roku korzysta ze zintegrowanej multiwyszukiwarki Prolib Integro, co znacznie ułatwia dostęp do zbiorów dla wszystkich użytkowników.

Struktura

Wydział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów

W ramach działalności tej jednostki realizowane są kluczowe zadania związane z pozyskiwaniem oraz opracowywaniem różnorodnych materiałów wydawniczych. Wydział ten jest odpowiedzialny za tworzenie katalogów wydawnictw zwartych i czasopism w nowoczesnym systemie Prolib. Prowadzona jest systematyczna dokumentacja związana z gromadzeniem zbiorów, co obejmuje zarówno tradycyjne, jak i komputerowe księgi inwentarzowe. Dodatkowo, pracownicy mają na celu rejestrowanie ubytków w księgozbiorze oraz odpowiednie zarządzanie tymi dokumentami.

Do zadań Wydziału należy także administrowanie systemem komputerowym, co znacznie ułatwia proces zarządzania książkami. W ramach tej jednostki funkcjonuje także biblioteka składowa, która odpowiedzialna jest za przyjmowanie książek od czytelników oraz bibliotek, a następnie ich przekazywanie do innych placówek bibliotecznych.

Wypożyczalnia

Wypożyczalnia oferuje swoje usługi nie tylko nauczycielom i studentom, ale również innym osobom zainteresowanym edukacją oraz samodoskonaleniem. Od maja 2006 roku Wypożyczalnia została w pełni skomputeryzowana, co umożliwia czytelnikom korzystanie z nowoczesnych rozwiązań. Dzięki wprowadzeniu elektronicznego systemu, każdy użytkownik może samodzielnie zarządzać swoim kontem, co obejmuje przeglądanie katalogu bibliotecznego, prolongatę wypożyczeń, zamawianie dostępnych książek oraz rezerwacje już wypożyczonych egzemplarzy.

Dodatkowo, Wypożyczalnia umożliwia korzystanie z wypożyczenia międzybibliotecznego, co jest szczególnie pomocne w przypadku poszukiwania książek, które nie są dostępne w lokalnym księgozbiorze. Pracownicy Wydziału udzielają specjalistycznej pomocy informacyjnej, bazując zarówno na źródłach cyfrowych, jak i tradycyjnych.

Wydział Zbiorów Audiowizualnych

W tej jednostce zgromadzone są rozmaite zbiory audiowizualne, do których należą płyty CD i DVD, taśmy wideo, a także płyty analogowe. Prowadzony jest także zbiór multimediów, w tym edukacyjnych programów komputerowych. Wydział zadbał o odpowiednią dokumentację zakupów nowych pozycji oraz o księgi inwentarzowe dotyczące zgromadzonych zbiorów.

Wprowadzono również elektroniczną ewidencję wypożyczeń, co pozwala na łatwe przeglądanie katalogu zasobów audio, zamawianie materiałów, przedłużanie terminów zwrotu oraz rezerwowanie dokumentów. Pracownicy Wydziału są zobowiązani do systematycznego aktualizowania komputerowej bazy danych „Katalog”, która gromadzi opisy bibliograficzne zbiorów audio oraz rejestruje zawartość materiałów audiowizualnych.

Wydział Informacyjno-Bibliograficzny i Czytelnia

Wydział ten koncentruje się na działalności informacyjnej i zapewnia dostęp do zbiorów Czytelni, korzystając z materiałów zarówno drukowanych, jak i elektronicznych. Czytelnicy mogą liczyć na fachową pomoc w poszukiwaniu odpowiednich informacji oraz na wsparcie w zakresie bibliografii. W ramach tej działalności tworzona jest również komputerowa baza danych – „Baza artykułów”, która gromadzi wyselekcjonowane opisy bibliograficzne artykułów z czasopism oraz rozdziałów z książek znajdujących się w Czytelni.

Pracownicy Wydziału prowadzą także lekcje biblioteczne, które są adresowane do uczniów i studentów, a także organizują spotkania informacyjne dla nauczycieli, aby zapoznać ich z możliwościami korzystania z księgozbioru biblioteki oraz dostępnych źródeł informacji. Ważnym zadaniem Wydziału jest także opracowywanie zestawień bibliograficznych dotyczących bieżących tematów związanych z pedagogiką.

Zbiory

Pedagogiczna Biblioteka w Bielsku-Białej pełni funkcję wyspecjalizowanej instytucji kultury, która jest dostosowana do potrzeb nauczycieli oraz pracowników oświaty, a także studentów kierunków pedagogicznych. Jej zbiory są starannie dobierane, aby wspierać rozwój edukacyjny i profesjonalny użytkowników.

Fundamentalnym elementem księgozbioru są książki, które obejmują różnorodne obszary tematyczne. Wśród nich można wyróżnić:

• pedagogikę,
• psychologię,
• socjologię,
• publikacje z różnych dyscyplin wiedzy uwzględnionych w programach nauczania,
• dokumenty z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej,
• wybrane podręczniki szkolne,
• materiały dotyczące regionu bielskiego,
• wydania informacyjne,
• literaturę piękną, zarówno klasykę polską, jak i obcą, a także dzieła dla dzieci,
• wydania w językach obcych.

Jednakże nie tylko książki znajdują się w zasobach tej biblioteki. Oferuje ona również około 6 tysięcy roczników czasopism. Biblioteka prenumeruje około 100 tytułów czasopism, w przeważającej części koncentrujących się na tematyce pedagogicznej i psychologicznej.

Dodatkowo, istotnym uzupełnieniem zbiorów są materiały audiowizualne, które stanowią cenne wsparcie w nauczaniu wielu przedmiotów oraz zajęciach pozalekcyjnych, jak również w nauce języków obcych. W ramach kolekcji znajdują się także „książki mówione”, skierowane do osób niewidomych, co podkreśla pełnię zaangażowania biblioteki w dostępność wiedzy dla wszystkich.

Warsztat informacyjny

Katalog Integro

Katalog Integro stanowi wyjątkowe źródło wiedzy na temat książek oraz zbiorów audiowizualnych, które są dostępne w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Bielsku-Białej. Opracowywany przez zatrudnionych w Wydziale Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, katalog ten jest systematycznie wzbogacany przez pracowników filii biblioteki, którzy dodają informacje dotyczące starszych zbiorów. Czytelnicy mają możliwość przeszukiwania katalogu w sposób anonimowy bądź po zalogowaniu się na swoje konto.

W katalogu dostępne jest wyszukiwanie przy użyciu opisu bibliograficznego oraz danych dotyczących egzemplarzy. Dodatkowo, można także przeszukiwać zasoby e-booków oraz bazę „Wolne Lektury”. W ramach opcji wyszukiwania istnieje możliwość zawężenia wyników, co znacznie ułatwia proces odnajdywania potrzebnych informacji. Użytkownicy mogą również przeglądać spis dokumentów nowo wprowadzonych do bazy, co pozwala na bieżąco śledzić aktualizacje zbiorów.

Baza Artykułów

Baza artykułów jest tworzona przez osoby pracujące w Wydziale Informacyjno-Bibliograficznym oraz Czytelni Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej, jak również w filiach w Cieszynie, Milówce, Skoczowie i Żywcu. Ten zbiór stanowi cenne źródło informacji w dziedzinie pedagogiki oraz szerokiego zakresu nauk humanistycznych. W skład bazy wchodzą opisy bibliograficzne artykułów z czasopism oraz książek, które można znaleźć w czytelni.

Główne indeksy wyszukiwawcze w tej bazie to: indeks według opisu, według słów kluczowych, według haseł przedmiotowych, według osoby oraz według tytułu. Umożliwia to skuteczne i precyzyjne wyszukiwanie informacji. Ponadto, dostępne są opcje wyszukiwania nowości w określonych ramach czasowych oraz rozbudowane strategie wyszukiwawcze, co pozwala na zaspokojenie różnorodnych potrzeb użytkowników.

Filie

Cieszyn

Początki funkcjonowania biblioteki w Cieszynie datowane są na rok 1896, kiedy to rozpoczęto zbieranie księgozbioru w ramach Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Niestety, z biegiem lat, szczególnie podczas drugiej wojny światowej, znaczna część księgozbioru, liczącego 1008 tomów, uległa zniszczeniu. Odbudową zniszczonych zasobów zajęli się Inspektorat Oświaty oraz Zarząd Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego. W 1951 roku bibliotece nadano nazwę Pedagogiczna Biblioteka Powiatowa w Cieszynie, a jej siedziba została przeniesiona do miejsca, które zajmuje do dziś, przy ulicy Stalmacha 14. Od 1975 roku placówka administracyjnie przeszła pod skrzydła nowo utworzonej Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej, a w roku 2010 wprowadzono nowoczesny system komputerowego udostępniania zbiorów.

Milówka

Filia w Milówce została otwarta w styczniu 1983 roku. Ta lokalizacja mieści się w budynku przy ulicy Dworcowej 3. Księgozbiór, który na początku składał się z 3332 książek oraz 750 woluminów czasopism, w dużej mierze powstał dzięki zakupom oraz darom z innych bibliotek pedagogicznych w byłym województwie bielskim. W bibliotece istnieje możliwość wypożyczania książek w systemie komputerowym, co znacznie ułatwia korzystanie z jej zasobów.

Skoczów

Filia w Skoczowie została utworzona w 1983 roku. Księgozbiór tej placówki powstał w oparciu o dary oraz zakupy z Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej oraz z jej pozostałych filii. Siedziba biblioteki znajduje się w prywatnym obiekcie przy ulicy Podkępie 1. Wiedza bibliograficzna o zasobach tej biblioteki jest wprowadzona do systemu Integro, a od roku 2007 biblioteka wprowadziła również system komputerowego wypożyczania książek.

Żywiec

Biblioteka w Żywcu zainaugurowała swoją działalność w roku 1951. Pierwsze zbiory, które zasiliły księgozbiór, pochodziły z przydziału udzielonego przez Ministerstwo Oświaty. W 1958 roku placówka przeniosła się do nowej siedziby przy ulicy Jagiellońskiej 15, gdzie znajduje się do dnia dzisiejszego. Na końcu 1975 roku biblioteka ta została przekształcona w filię Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej, a proces wypożyczania książek wdrożono w pełni w systemie komputeryzowanym od 2010 roku.

---

Oceń: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej

---