Janusz Andrzej Gil, urodzony 24 listopada 1951 roku w Bielsku-Białej, to postać wyjątkowa w polskiej nauce. Był astronomem o dużym dorobku, specjalizującym się w astrofizyce. Jego kariera akademicka była silnie związana z uczelniami w Warszawie oraz Zielonej Górze, gdzie pełnił funkcję prorektora Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Niestety, Janusz Gil zmarł 19 października 2014 roku w Wilkanowie koło Zielonej Góry, pozostawiając po sobie znaczący wkład w rozwój astronomii w Polsce oraz liczne grono studentów, których inspirował swoją pasją do nauki.
Życiorys
Janusz Gil przyszedł na świat w 1951 roku jako syn Teodora i Anny. Po zakończeniu edukacji w szkole podstawowej oraz średniej, uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej. Następnie podjął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, gdzie uzyskał tytuł magistra. Już niedługo po tym rozpoczął studia doktoranckie, a równocześnie rozpoczął pracę jako asystent na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Studia te zakończył w 1983 roku i uzyskał awans na stanowisko adiunkta.
Po obronie doktoratu, Janusz wyjechał do Narodowego Centrum Radioastronomii w Charlottesville, a w latach 1985–1987 pracował na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Kentucky w Stanach Zjednoczonych. W 1988 roku na Uniwersytecie Warszawskim otrzymał stopień doktora habilitowanego. W tym samym roku rozpoczął pracę jako adiunkt w Instytucie Fizyki, a później pełnił funkcję profesora nadzwyczajnego oraz dyrektora Instytutu Astronomii Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze, która w 2001 roku przekształciła się w Uniwersytet Zielonogórski.
To właśnie z jego inicjatywy, 1 lipca 1989 roku powstało Zielonogórskie Centrum Astronomii, które stanowiło zalążek przyszłego Instytutu Astronomii UZ. Instytut ten, pod kierownictwem Janusza Gila, zyskał status znaczącego ośrodka astronomii, uznanego zarówno w kraju, jak i za granicą. Był również pomysłodawcą budowy planetarium w Zielonej Górze, które zrealizowano w 2015 roku w ramach Centrum Nauki Keplera.
W latach 1991–1993 przebywał na stypendium Humboldta w Instytucie Radioastronomii Maxa Plancka w Bonn, gdzie prowadził badania nad pulsarami oraz gwiazdami neutronowymi, koncentrując się zwłaszcza na ich radiowym i rentgenowskim promieniowaniu. W gronie doktorów, którzy uzyskali stopień naukowy pod jego opieką, był także Jarosław Kijak.
W 1996 roku, prezydent Polski, Aleksander Kwaśniewski, przyznał mu tytuł profesora nauk fizycznych. Rok później wyjechał jako honorowy profesor wizytujący na Uniwersytet w Hongkongu, a w 2001 roku uzyskał stypendium Humboldta. W 2005 roku miał przyjemność pracować jako profesor wizytujący na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Las Vegas w Nevadzie. Od 2012 roku pełnił funkcję prorektora ds. nauki i współpracy z zagranicą na Uniwersytecie Zielonogórskim.
Niestety, Janusz Gil zmarł nagle 19 października 2014 roku w Wilkanowie. Jego pogrzeb odbył się 24 października 2014 roku w nowej części Cmentarza Komunalnego w Zielonej Górze.
Przypisy
- a b REJESTR SPADKOWY PL: wynik wyszukiwania [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 05.02.2022 r.]
- Pierwsze urodziny planetarium Wenus. Tablicą upamiętnią profesora Gila [online], zielonagora.wyborcza.pl, 21.10.2016 r. [dostęp 18.01.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Ryszard Koziołek | Dieter Boris | Franz Sauer | Ewa Łojkowska | Andrzej Linert | Iwona Adamiec-Wójcik | Dorota Malczewska-Pawelec | Jan Szumiec (ichtiolog) | Eneasz Wiewióra | Wojciech Żurek | Marian Gierula | Sławomir Kołodziej | Herfried Hoinkes | Johannes Volkelt | Dariusz Brodka | Josef Strzygowski | Maurice Bloomfield | Walter Kuhn | Gerhard Seeliger | Michał DziewulskiOceń: Janusz Gil