Stanisław Juszczakiewicz

---

Życiorys

Stanisław Juszczakiewicz, syn Jakuba, który pracował jako urzędnik podatkowy oraz Marii z domu Waszkan, uzyskał wykształcenie w kilku placówkach oświatowych. Uczył się w gimnazjum w Lidzie, Oświęcimiu oraz w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, a także w c. i k. Gimnazjum Wyższym w Wadowicach. Ukończył tę ostatnią szkołę, zdając 8 października 1915 roku maturę wojenną.

Początek jego służby wojskowej przypadł na październik 1915 roku, kiedy to dołączył do armii austriackiej. Po zakończeniu kursu w szkole oficerów rezerwy w Opawie w czerwcu 1916 roku, objął dowództwo nad plutonem 20 pułku piechoty. W niedługim czasie, we wrześniu, dostał się do niewoli rosyjskiej, jednak już w lipcu 1917 roku udało mu się uciec i powrócić do służby w 20 pp, gdzie dowodził zarówno plutonem, jak i kompanią na froncie włoskim.

W trakcie swojej kariery wojskowej zmagał się z malarią, co zmusiło go do leczenia w szpitalach w Tolmezzo oraz w Opocznie. Z momentem zakończenia I wojny światowej, w listopadzie 1918 roku, Juszczakiewicz wstąpił do Wojska Polskiego. Na początku służył jako dowódca plutonu i kompanii w 1 pułku strzelców podhalańskich, gdzie walczył na froncie śląskim oraz w wojnie polsko-radzieckiej, doznając dwukrotnie ran.

Od lutego do czerwca 1921 roku był uczniem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. Po tym okresie, od sierpnia 1921 roku, pełnił funkcję dowódcy kompanii szkolnej 28 batalionu celnego (Straży Granicznej) w Słobódce, znajdującej się przy granicy łotewskiej. Kolejno, od 1923 roku, zajmował stanowisko dowódcy kompanii w 4 pułku strzelców podhalańskich, a także instruktora-dowódcy plutonu w batalionie szkolnym DOK V Kraków w Niepołomicach. W lipcu 1925 roku objął dowodzenie plutonem, a później pełnił rolę adiutanta 2 batalionu KOP „Bereźne” na Wołyniu.

W 1930 roku został przeniesiony do 25 pułku piechoty, gdzie pełnił kilka ważnych funkcji, w tym dowódcy kompanii karabinów maszynowych oraz obwodowego komendanta PW, a od kwietnia 1937 roku także dowódcy batalionu. W trakcie kampanii wrześniowej w 1939 roku dowodził I batalionem 25 pułku piechoty 7 Dywizji Piechoty Armii „Kraków”. Po kapitulacji pozostawał w konspiracji w SZP-ZWZ-AK.

W konspiracyjnych działaniach z początku zajmował stanowisko szefa sztabu dowództwa wojewódzkiego SZP w Komendzie Okręgu Łódź ZWZ, a pod inspektorem łódzkim działał pod pseudonimem „Preisner”. W latach 1940-1941, po przeniesieniu Okulickiego do Warszawy, był komendantem Okręgu Łódź ZWZ-AK, używając także pseudonimów „Kornik” i „Stanisław Kornik”. W grudniu 1941 roku, podczas jednej z podróży do Warszawy, został zatrzymany na granicy Generalnego Gubernatorstwa, jednak udało mu się uciec.

W maju 1942 roku przeszedł do Warszawy, gdzie po kpt. Jerzym Antoszewiczu „Iwo” objął rolę szefa Biura Personalnego oraz zastępcy ppłk. Antoniego Sanojcy „Kortuma”. Używał w tym czasie pseudonimu „Kuba”. W lutym 1943 roku przekazał funkcję ppłk. Janowi Gorazdowskiemu „Wolańskiemu”. Do godzin wybuchu powstania warszawskiego był zastępcą szefa Oddziału I sztabu KG, gdzie zajmował się np. sprawami scaleniowymi oddziałów NOW.

Gdy w czasie powstania utworzono Grupę „Północ”, dnia 8 sierpnia 1944 roku objął dowództwo Zgrupowania „Kuba” oraz zachodniego odcinka obrony Starego Miasta. 13 sierpnia został ciężko ranny, a dowodzenie przejął mjr. Gustaw Billewicz „Sośnia”. Po kapitulacji oddziałów powstańczych został przewieziony do szpitala, gdzie znajdował się w Oflagach Sandbostel i Lubeka.

29 kwietnia 1945 roku, po uwolnieniu z niewoli niemieckiej przez jednostki brytyjskie, Juszczakiewicz sprawował funkcję komendanta polskich obozów wojskowych oraz byłych jeńców w okolicach Hanoweru od maja do czerwca. W lipcu 1945 roku przebywał w Obozie Zbornym Nr 1 w Paryżu, a w sierpniu dotarł do Londynu. Od listopada 1945 rozkazał nowo utworzonej Głównej Komisji Weryfikacyjnej AK przy Sztabie Głównym w Londynie.

W grudniu wszedł w skład Komitetu Organizacyjnego Koła AK, a w marcu 1947 roku został członkiem Głównego Sądu Koleżeńskiego. Po 1956 roku znalazł się w Radzie Naczelnej, a od 1962 roku pełnił funkcję przewodniczącego Głównego Sądu Koleżeńskiego. 10 listopada 1967 roku zmarł w Londynie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Streatham Vale.

Stanisław Juszczakiewicz był żonaty od 1925 roku z Anną z domu Woronowicz. W rodzinie pozostały po nim wspomnienia, jego pasierbica Eugenia (ur. 1918), która wyszła za mąż za Woyna-Gwiaździńskiego i mieszkała w Gdańsku-Oliwie, oraz syn Mieczysław (ur. 1926), nauczyciel, który osiedlił się w Londynie.

Awanse

Stanisław Juszczakiewicz osiągnął znaczące awanse w swojej karierze wojskowej, co stanowi dowód jego zaangażowania i poświęcenia w służbie.

• ponad sto lat temu uzyskał stopień podporucznika, data nieznana,
• 1 czerwca 1919 roku otrzymał awans na porucznika,
• 1 stycznia 1927 roku awansował do rangi kapitana,
• 1 stycznia 1936 roku został majorem,
• 1 lipca 1940 roku uzyskał stopień podpułkownika,
• w 1944 roku awansował na pułkownika.

Odznaczenia

Stanisław Juszczakiewicz otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń za swoje zasługi i bohaterstwo. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari, przyznany w 1944 roku,
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, nadany w 1921 roku,
• Krzyż Walecznych, odznaczenie, które uzyskał trzykrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi, wyróżnienie przyznane w 1938 roku,
• Medal Wojska, otrzymany w 1946 roku.

---

Oceń: Stanisław Juszczakiewicz

---