Jan Nikliborc

---

Życiorys

Jan Nikliborc przyszedł na świat w 1902 roku w Białej. W 1926 roku rozpoczął swoje studia na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Uniwersytecie Jana Kazimierza. W 1932 roku obronił doktorat i zajął stanowisko adiunkta na Politechnice Lwowskiej. W trakcie sowieckiej okupacji pełnił funkcję docenta na tej uczelni. Po niemieckiej agresji nauczał polską młodzież w Szkole Chemicznej.

W kwietniu 1946 roku opuścił Lwów, a od maja tego samego roku podjął pracę na Uniwersytecie Wrocławskim. Tam pełnił różne funkcje, w tym kierownika Katedry Fizyki Doświadczalnej II w latach 1948–1950, prodziekana Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego w latach 1950–1952 oraz kierownika Katedry Fizyki Doświadczalnej II od 1951 do 1968 roku, a także kierownika Zakładu Fizyki Atomu i Cząsteczki w latach 1969–1973.

W 1948 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Poznańskim, natomiast rok później otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. W 1967 roku został profesorem zwyczajnym. Był jednym z głównych twórców wrocławskiej szkoły fizyki doświadczalnej oraz inicjatorem badań nad powierzchniami ciał stałych. Współpracował przy budowie pierwszego w Polsce urządzenia do badania powierzchni ciał stałych metodą dyfrakcji powolnych elektronów.

Jan Nikliborc aktywnie uczestniczył w działaniach wrocławskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Fizycznego, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego w latach 1950–1951. Był członkiem Komitetu Fizyki Polskiej Akademii Nauk oraz reprezentował Polskę w Międzynarodowej Unii Nauki i Techniki Próżni OISTAV.

Zmarł w 1991 roku we Wrocławiu. Jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz św. Wawrzyńca we Wrocławiu.

Wybrane publikacje

Jan Nikliborc, wybitny naukowiec, posiadający imponującą listę publikacji w dziedzinie fizyki i technologii, przyczynił się do wielu ważnych badań. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych prac:

• On an observation with the Müller microscope. „Acta Phys. Pol.” 1953, 12, s. 244-245,
• Pewien prosty typ mikroskopu elektronowego. „Problemy” 1953, 9, s. 755-761,
• Nowe osiągnięcia w technice wysokiej próżni. „Postępy Fiz.” 1954, 5, s. 42-57,
• Zależność pracy wyjścia elektronów z metalu od kierunku w krysztale i prawdopodobny wpływ tego czynnika na korozję metali. „Roczniki Chemii” 1954, 28, s. 299-302,
• Electrification of the dust of NaCl and KCl whiskers. „J. Appl. Phys. Phys.” 1952, 33, s. 2224-2226 (wsp. St. Jakubiszyn, A. Szeynok, A. Wolniewicz),
• Influence of F-center concentration on the electrification of the dust of KCl monocrystals irradiated with β-rays. „J. Appl. Phys.” 1962, 33, s. 613-615 (wsp. A. Szeynok),
• Wspomnienie o prof. Stanisławie Lorii. „Acta Univ. Wratisl. Ser. Matematyka, Fizyka, Astronomia III”, 1962, 12, s. 3-7,
• Wysoka próżnia. „Prz. Elektron.” 1962, 3, s. 105-106,
• Study of adsorption of germanium on tungsten with the aid of a field-emission microscope. „Acta Phys. Pol.” 1963, 23, s. 53-57 (wsp. T. Radoń, J. Żebrowski),
• Investigation of surface diffusion of germanium and silicon on tungsten. „Acta Phys. Pol.” 1964, 26, s. 1023-1025 (wsp. T. Radoń, J. Żebrowski),
• Influence of p and n type impurities on dust electrification in CdTe. „Acta Phys. Pol.” 1965, 28, s. 477-481 (wsp. J. Malcher, A. Szaynok).

Odznaczenia

Jan Nikliborc został odznaczony wieloma wspaniałymi nagrodami za swoje zasługi. Wśród nich znajdują się:

• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• złoty krzyż zasługi, przyznany w 1938 roku,
• medal 10-lecia Polski Ludowej.

---

Oceń: Jan Nikliborc

---