Karl Kolbenheyer to postać, która na stałe wpisała się w historię regionu, w którym się urodził. Urodził się 28 maja 1841 roku w Bielsku, na Śląsku Cieszyńskim, a jego życie zakończyło się 1 lutego 1901 roku, również w tym samym mieście. Przez cały okres swojej działalności, Kolbenheyer byłoraz nauczycielem gimnazjalnym, a jego pasje wychodziły daleko poza mury szkoły, obejmując zamiłowanie do przyrody i turystyki górskiej.
W swoim dorobku literackim Kolbenheyer pozostawił po sobie wiele cennych prac dotyczących Tatr. Był autorem niemieckiego przewodnika po tym malowniczym regionie, który doczekał się aż 10 wydań. Oprócz tego opracowywał również liczne mapy tatrzańskie, które dla wielu turystów stanowiły niezastąpione źródło informacji.
Warto zauważyć, że Kolbenheyer był jednym z najaktywniejszych członków niemieckiej organizacji turystycznej Beskidenverein od momentu jej założenia w 1893 roku. Jego wkład w rozwój turystyki górskiej na terenie Tatr jest nie do przecenienia, a pasja, jaką wykazywał w badaniach, inspiruje kolejne pokolenia miłośników gór.
Życiorys
Karl Kolbenheyer studiował filologie klasyczne na uniwersytetach w Wiedniu oraz w Jenie. Jako nauczyciel łaciny i greki, a także przyrody i geografii, zdobył znaczną wiedzę pedagogiczną i praktykę w nauczaniu. Jego kariera zawodowa obejmowała prace w Lewoczy na Spiszu (1863-68), następnie w Cieszynie (1868-70) i przez 28 kolejnych lat uczył w swoim rodzinnym Bielsku. W Bielsku miał zaszczyt pracy w niemieckim gimnazjum miejskim (K.K.Staatsgymnasium in Bielitz), które znajdowało się w budynku, jaki obecnie zajmuje zespół szkół mechanicznych przy ulicy Słowackiego.
Od wczesnych lat młodzieńczych pasjonował się turystyką górską. Po raz pierwszy odwiedził Tatry, dokładniej okolice Morskiego Oka, mając zaledwie 20 lat. Przez następne trzy dekady regularnie eksplorował te majestatyczne góry, zdobywając wiedzę i doświadczenie, które uczyniły go jednym z czołowych znawców Tatr XIX wieku. Kolbenheyer był autorem jednego z kluczowych przewodników tatrzańskich z tego okresu, zatytułowanego Die Hohe Tatra, wydanego po raz pierwszy w Teschen w 1876 roku oraz w kolejnych wznowieniach, z ostatnim wydaniem w 1898 roku.
Przewodnik, który odegrał istotną rolę w rozwoju i popularyzacji turystyki w Tatrach, został również przetłumaczony na język węgierski jako A Magas Tátra, wydany w 1882 roku we współpracy z Pál Kovácsem. Kolbenheyer zajął się również tworzeniem map Tatr w różnych skalach, bazując na austriackich mapach wojskowych, które dołączał do kolejnych wydań przewodnika lub publikował niezależnie. Najważniejsze z nich to Karte der Hohen Tatra mit den nächsten Voralpen 1:100 000, wydane w Késmárku w 1876 roku oraz Die Hohe Tatra mit der nächsten Umgebung 1:133 333, publikowane w Teschen w 1884, 1891 i 1898 roku.
Kolejnym jego wyróżniającym się dziełem był przewodnik po Beskidach, Führer durch die Beskiden im Gebiete der Section Bielitz-Biala des Beskiden-Vereines, który wydano w 1891 roku. Od połowy lat 60. XIX wieku Kolbenheyer prowadził obserwacje botaniczne w Beskidach oraz na Pogórzu Śląskim, gdzie jako pierwszy zauważył różne gatunki roślin, takie jak cymbalaria bluszczykowata (Cymbalaria muralis G. Gaertn. et al.) oraz rosiczka długolistna (Drosera anglica Huds.), które opisał w publikacji Vorarbeiten zur Flora von Teschen und Bielitz, wydanej przez Wiedeńskie Towarzystwo Zoologiczno-Botaniczne w 1862 roku.
Od 1872 roku Kolbenheyer prowadził także szeroko zakrojone badania przyrodnicze w Tatrach oraz na Podtatrzu, które obejmowały m.in. barometryczne i trygonometryczne pomiary wysokości, obserwacje meteorologiczne oraz pomiary temperatury w źródłach, stawach i jaskiniach. To on pierwszy zmierzył wysokość najwyższego szczytu Tatr, Gerlacha, na 2662,6 m n.p.m. Dopiero dokładniejsze pomiary przeprowadzone w XX wieku ustaliły tę wartość na 2655 m n.p.m.
Wyniki jego badań były publikowane w prasie, w tym w „Zipser Bote” oraz wrocławskiej „Schlesische Zeitung”, a także w rocznikach Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego. Od roku 1874 Kolbenheyer był członkiem polskiej Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności w Krakowie, gdzie publikował wiele swoich prac w polskim tłumaczeniu w„Sprawozdaniach Komisji Fizjograficznej” między 1874 a 1882 rokiem.
Za swoje osiągnięcia, Kolbenheyer miał znaczący wkład w meteo-logię, zakładając i prowadząc pierwszą stację meteorologiczną w Bielsku w budynku swojej szkoły, a także drugą stację w schronisku Beskidenvereinu na Szyndzielni, otwartym w 1897 roku. Od 1873 roku starał się zorganizować sieć posterunków meteorologicznych w Tatrach i u ich podnóży, co przyczyniło się do rozwoju badań klimatycznych tego regionu.
Jego pamięć została uhonorowana przez turystów niemieckich oraz węgierskich, którzy nadali Kobyli Staw w Kobylej Dolince w słowackich Tatrach Wysokich nazwy Kolbenheyersee oraz Kolbenheyer-tó, upamiętniając w ten sposób jego wkład w badania i eksplorację Tatr.
Przypisy
- np. "Die klimatischen Verhältnisse der Zentral-Karpathen und ihrer Umgebung", w: "Jahrbuch des Ungarischen Karpathen-Vereines. XVII Jahrgang, Igló 1890, s. 30-66
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Dariusz Libionka | Maria Szumiec | Jan Andrzej Kubik | Różka Korczak-Marla | Aleksander Zawadzki (przyrodnik) | Adam Olech | Otfried Mickler | Georg Friedrich Stabel | Ilona Bluemke | Marek Bernacki | Jan Nikliborc | Marek Dzida | Bolesław Boczek | Hugo von Seeliger | Piotr Francuz | Mieczysław Stein | Jerzy Kleer | Adam Zając (biolog) | Jakub Malik | Wojciech ŻurekOceń: Karl Kolbenheyer