Maria Czeska-Mączyńska

---

Życiorys

Maria Czeska-Mączyńska pochodziła z rodziny inżyniera Jana Rybczyńskiego oraz Heleny z Hałatkiewiczów. Już na początku XX wieku, około 1900 roku, rozpoczęła swoje pierwsze twórcze próby. Po ukończeniu szkoły średniej, w latach 1912-1918, aktywnie angażowała się w krakowskie środowisko literackie, kształtując swoje artystyczne zainteresowania.

W trakcie I wojny światowej Maria pracowała w szpitalu wojskowym, gdzie mogła wykazać się nie tylko swoją twórczością, ale i oddaniem w obliczu trudności tamtych czasów. W 1918 roku poślubiła Mieczysława Mączyńskiego, co stanowiło jej drugie małżeństwo, gdyż jej pierwszym mężem był Česky, który niestety zmarł. Para osiedliła się w Żywcu. Tam jednak, w 1939 roku, zostali wysiedleni przez Niemców.

Maria zmarła w 1944 roku w Krakowie i wkrótce po jej śmierci zaczęto ją zapominać. Jej powieści były na krótko wznawiane w latach 1945-1948, ale zainteresowanie nimi nie przetrwało dłużej. Tragiczne losy jej rodziny dopełnia fakt, że jej mężem zginął z rąk niemieckich w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen.

W małżeństwie Maria i Mieczysław mieli dwóch synów: Henryka, który został prawnikiem, oraz Mariana, inżyniera leśnika. Życie i twórczość Marii Czeska-Mączyńskiej to historia pełna dramatów, które odzwierciedlają nie tylko jej osobiste przeżycia, ale też koleje losu narodu polskiego w burzliwych czasach XX wieku.

Twórczość

Twórczość Mariusz Czeska-Mączyńskiej była głęboko zakorzeniona w peregrynacjach myśli katolickiej. Elementy chrześcijańskie przenikały nie tylko do jej dzieł o tematyce religijnej, ale także pojawiały się w tomikach poezji, powieściach obyczajowych oraz historycznych, jak również w dramatach.

W popularnych powieściach historycznych dla młodzieży w szczególny sposób podkreślała zagadnienia patriotyczne. Styl pisania artystki cechowały wpływy młodopolskie, w tym silna ekspresja emocjonalna, egotyzm oraz sentymentalizm. W początkowym okresie jej twórczości dominował motyw śmierci oraz bezwarunkowej miłości, które były istotnym źródłem inspiracji.

Maria Czeska-Mączyńska posługiwała się różnymi pseudonimami, takimi jak: M. C., M. Cz., M. Cz. M. oraz m. d., md., a także Roland. Na podstawie jej tekstów, Feliks Nowowiejski skomponował dwa znaczące dzieła muzyczne: 12 Kanonów polskich, Op.23 oraz Śpiewnik Orła Białego, Op.41.

Dzieła

W twórczości Marii Czeska-Mączyńskiej znajdziemy wiele interesujących i ważnych dzieł, które miały istotny wpływ na literaturę polską. Oto niektóre z jej najważniejszych utworów:

• Dwaj Rymszowie, powieść, 1917,
• Opowieści Chrystusowe, opowiadania, 1917–1920,
• Na różnych strunach, wiersze, 1918,
• Z ducha i z ziemi, opowiadania, 1919,
• W obronie Gdańska, powieść, 1925,
• Szlakiem gromu, powieść, 1927,
• Dziwaczne przygody imci pana Jura Bendońskiego, powieść, 1928,
• Helusia z rakowickiego młyna, powieść, 1930 – oparta na motywach sieroctwa jej matki,
• Rycerz Chrystusowy, powieść, 1930,
• tekstów na łamach Gazety Lwowskiej, Kroniki Powszechnej, Nowej Reformy oraz Gazety Poniedziałkowej (nowele, wiersze, recenzje, felietony).

---

Oceń: Maria Czeska-Mączyńska

---