Mieczysław Peterek

---

Życiorys

Mieczysław Peterek przyszedł na świat w Bielsku (później Bielsko-Biała) 21 lutego 1925 roku. W tym mieście uczęszczał do szkoły podstawowej oraz do Państwowego Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, które ukończył tylko w dwóch klasach, nim nastał czas II wojny światowej. W obliczu zagrożenia związanym z wojną, Mieczysław i jego rodzina uciekli do Lwowa, lecz po ataku ZSRR na Polskę postanowili wrócić do Bielska. Niestety, ich mieszkanie zostało zarekwirowane, co zmusiło ich do zamieszkania u krewnych w Komorowicach Śląskich, a następnie przenieśli się do Białej. Z powodu swoich polskich przekonań, rodzina Peterka doświadczała szykan ze strony okupantów. W wyniku akcji likwidacji polskiej inteligencji, jego ojciec został aresztowany przez Gestapo i zmarł w obozie w Gusen. Mieczysław przez resztę wojny, aż do 1945 roku, pracował jako kowal i ślusarz w fabryce Otto Hacka.

Po zakończeniu wojny, Peterek pracował przez kolejne dwa lata w bielskim Urzędzie Miejskim. W międzyczasie ukończył szkołę administracyjno-handlową w Białej. Dążąc do poprawy swojej sytuacji finansowej, przeszedł do Bielskich Okręgowych Zakładów Energetycznych, gdzie przez następnych 36 lat zatrudniony był w służbach finansowo-księgowych. Jego pasja do fotografii zrodziła się w 1950 roku dzięki przyjacielowi z pracy. W 1958 roku jego zdjęcia znalazły uznanie na Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii Artystycznej w Zakopanem.

W 1982 roku Mieczysław przeszedł na wcześniejszą emeryturę, jednak nie zaprzestał działalności zawodowej, pracując na niepełny etat w bielskim oddziale Państwowej Służby Ochrony Zabytków od 1983 do 1998 roku, gdzie zajmował się fotografowaniem i archiwizowaniem zabytków. W tym czasie aktywnie działał społecznie jako członek Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Był przodownikiem Górskiej Odznaki Turystycznej oraz Górskiej Odznaki Narciarskiej PTTK, a także członkiem kilku komisji oddziałowych. Przez osiemnaście lat przewodniczył Zakładowemu Kołu PTTK, organizując liczne wycieczki, rajdy i wydarzenia krajoznawcze. Angażował się także w działalność Towarzystwa Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, Macierzy Ziemi Cieszyńskiej oraz Polskiego Towarzystwa Filatelistów.

Mieczysław Peterek otrzymał wiele honorowych odznaczeń, w tym złote medale „Za opiekę nad zabytkami”, „Zasłużony Działacz Kultury” oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Jego dorobek obejmuje liczne artykuły prasowe dotyczące historii, tradycji i kultury Śląska Cieszyńskiego, które ukazały się w książkach i czasopismach. Zilustrował także wiele publikacji, a przez ostatnie 56 lat swojego życia dokumentował folklor i zabytki kultury materialnej regionu. Efekty jego pracy były prezentowane na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych zarówno w Bielsku-Białej, jak i w innych miejscach na Śląsku, a także za granicą.

Był żonaty z Genowefą. Mieczysław Peterek zmarł 17 marca 2008 roku, a jego prochy spoczywają na Cmentarzu Komunalnym w Bielsku-Białej–Kamienicy.

Wkład

Mieczysław Peterek, jako wybitny artysta i dokumentalista, pozostawił po sobie znaczący dorobek związany z 14 zestawami kart pocztowych oraz folderami, które służyły do promowania zabytków świeckich i sakralnych regionu Śląska Cieszyńskiego. Jego inwencja nie ograniczała się tylko do tej działalności, bowiem Poczta Polska zdecydowała się wydać 36 pocztówek z jego osobistymi fotografiami przedstawiającymi obiekty z okolic Bielska-Białej.

Peterek był również bardzo aktywnym uczestnikiem życia artystycznego, uczestnicząc w 67 wystawach indywidualnych w Polsce oraz na całym świecie, w tym w Niemczech, Austrii, Anglii i Szwecji. Jego prace znalazły miejsce w blisko 200 publikacjach, co świadczy o powszechnym uznaniu jego talentu. Katalogując architekturę regionu, uwiecznił 20 obiektów sakralnych, 5 przemysłowych oraz 15 architektonicznych.

W czasie swojej ponad 20-letniej współpracy z Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej, Peterek stworzył ponad 1200 zdjęć dokumentujących bogate zbiory muzealne. Jego działalność w Służbie Ochrony Zabytków zaowocowała wykonaniem ponad 6000 fotografii obiektów zabytkowych oraz 1600 przeźroczy, co stanowi imponujący wkład w dokumentację kulturową regionu bielsko-bialskiego.

Dodatkowo, Peterek posiada na swoim koncie zinwentaryzowanie 900 pomników i tablic pamięci narodowej. Po jego śmierci w archiwum pozostało kilka tysięcy zdjęć, które stanowią cenną spuściznę. Jego prace ilustrowały katalogi i foldery bielskich artystów oraz szereg istotnych publikacji, takich jak:

• Bielsko-Biała i okolice: przewodnik,
• Architektura i urbanistyka Bielska-Białej,
• Ratusz w Bielsku-Białej – dzieło sztuki i pomnik samorządności 1897-1997,
• Historia poczty i filatelistyki w Bielsku,
• Dzieje życia – co pozostało w sercu i pamięci,
• „Via Ducalis” – Droga Książęca: zamki, pałace, kościoły i muzea na Śląsku Cieszyńskim.

Peterek jest także autorem książki „Józek z placu” oraz licznych tekstów literackich napisanych w gwarze Śląska Cieszyńskiego. Warto wspomnieć, że w druku ukazały się dwa tomiki wspomnień autorstwa Mieczysława Peterka, które zostały napisane w dialekcie cieszyńskim:

• Tatowe spóminki (2002),
• Spóminki z downych roków (2006).

---

Oceń: Mieczysław Peterek

---