Marian Antoni Ruzamski to postać o bogatej historii, którego życie i twórczość pozostawiły znaczący ślad w polskim malarstwie. Urodził się 2 lutego 1889 roku w Lipniku, a zmarł tragicznie 8 marca 1945 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen.
Ruzamski był nie tylko malarzem, ale również, w mniejszym stopniu, literatem. Jego dzieła malarskie są dowodem na głębokie zrozumienie kolorów oraz form, a teksty literackie wykazują jego wyjątkową wrażliwość na otaczający świat.
Zarys biograficzny i działalność artystyczna
Marian Ruzamski to postać o bogatej i złożonej biografii artystycznej. Po ukończeniu Szkoły Powszechnej we Frysztaku oraz Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie, w 1908 roku złożył podania do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Tam miał okazję uczyć się pod okiem uznanych mistrzów, takich jak Stanisław Dębicki, Leon Wyczółkowski i Jacek Malczewski. Równocześnie podjął studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W kwietniu 1914 roku artysta wyjechał do Paryża, gdzie spędzał czas na kopiowaniu dzieł w Luwrze. Po wybuchu I wojny światowej, jako poddany austriacki, wrócił do Tarnobrzega, gdzie zamieszkał z rodzicami. Po inwazji wojsk rosyjskich został przymusowo wywieziony do Charkowa, gdzie przebywał aż do roku 1917. W tym trudnym czasie doświadczał poważnych kryzysów psychicznych.
Po rewolucji październikowej Ruzamski wrócił do Polski i osiedlił się w Krakowie, w którym tworzył głównie prace przedstawiające piękno miasta. W 1922 roku przeniósł się do Lwowa, gdzie został starszym asystentem na wydziale architektury Politechniki. Kontynuował swoje malarskie pasje, regularnie bierze udział w wystawach.
W 1928 roku powrócił do Tarnobrzega i zamieszkał w rodzinnym domu. To tam stworzył liczne portrety. Ruzamski aktywnie angażował się również w literaturę, pisząc fraszki, a także publikując recenzje i wiersze satyryczne. Był redaktorem czasopisma „Krak”, które promowało sztukę narodową i krytykowało awangardę. W jego korespondencji literackiej znajdowały się listy do takich osobistości jak Julian Tuwim oraz Tadeusz Boy-Żeleński.
W latach trzydziestych jego poglądy polityczne zbliżyły się do lewicy, a jego podejście do życia było zabarwione pacyfizmem oraz krytyką sanacji. Działalność artystyczna miała dla niego duże znaczenie, szczególnie że zaprzyjaźnił się z Emilem Zegadłowiczem, który dedykował mu swoją powieść „Motory”. Ruzamski bywał w Pawlasówce, spotykając się z innymi artystami i intelektualistami.
Niestety, w czasie II wojny światowej, Ruzamski został zadenuncjowany przez sąsiada, który oskarżył go o pochodzenie żydowskie. Po aresztowaniu trafił do więzienia w Tarnowie, skąd po kilku tygodniach został deportowany do obozu oświęcimskiego. Pomimo zagrożenia życia kontynuował swoją działalność artystyczną w obozie, malując portrety strażników, co pozwalało mu na pewne ulgi w brutalnej rzeczywistości obozowej, a także na uwiecznienie współtowarzyszy niedoli.
W 1945 roku Ruzamski został przeniesiony do Bergen-Belsen, gdzie zmarł dwa tygodnie przed wyzwoleniem obozu w wyniku skrajnego wyczerpania, przemarznięcia oraz głodu, który towarzyszył ewakuacji więźniów z Auschwitz do Wodzisławia Śląskiego. Jego niezwykła historia i twórczość pozostają jednak w pamięci z pokolenia na pokolenie.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Alina Korta | Dawid Juraszek | Marian Cholerek | Anka Leśniak | Jarosław Gołembiowski | Jerzy Skowronek (muzyk) | Robert Mleczko | Janusz Kohut | Bogusław Bogdan Słupczyński | Leszek Zbijowski | Andrzej Orzechowski (filmowiec) | Adam Skoczylas (himalaista) | Bogusław Kierc | Dariusz Machej | Liwia Pawłowska | Iwona Loranc | Andrzej Zubek | Przemysław Redkowski | Hugo Huppert | Jacek LechOceń: Marian Ruzamski