Kościół Świętej Trójcy w Bielsku-Białej

---

Historia

Kościół Świętej Trójcy w Bielsku-Białej został wzniesiony w latach 1604–1608, a jego budowa miała na celu uczczenie pamięci ofiar epidemii dżumy, która dotknęła miasto w 1599 roku. Mistrz murarski Szymon Georg zrealizował ten późnogotycki projekt jako pierwszą całkowicie nową świątynię protestancką w regionie. W momencie ukończenia, w 1608 roku, kościół został poświęcony jako cmentarz, co miało miejsce na terenie ustalonego w 1550 roku cmentarza protestanckiego.

W czasie kontrreformacji, świątynia ta była jedynym protestanckim kościołem w Bielsku. W 1654 roku została przejęta przez katolików i stała się kościołem filialnym parafii św. Mikołaja, a otaczający ją cmentarz stał się miejscem wspólnego użytkowania dla katolików i protestantów.

W wyniku pożaru w 1659 roku budowla uległa zniszczeniu, a jej odbudowa nastąpiła dopiero w 1775 roku. Niestety, w 1808 roku kolejny pożar zniszczył kościół, który po odbudowie był wykorzystywany jako magazyn soli. W latach 1826–1831, staraniem proboszcza bielskiego, ks. Mateusza Opolskiego, kościół został znacznie przebudowany. Wprowadzono zmiany, takie jak dodanie nawy bocznej i wieży.

Dalsze prace przebudowujące miały miejsce w 1883 roku, kiedy to świątynia stała się kościołem szkolnym. W 1896 roku otaczający ją cmentarz został zamknięty i przekształcony wplac kościelny oraz ogród.

W 1928 roku rozpoczęła się sześcioletnia przebudowa kościoła, przeprowadzona przez bielską firmę R. Juttner & F. Bolek. W tym okresie nawa główna została wydłużona w kierunku zachodnim, a dodano także portal oraz boczną galerię. W 1934 roku wieżę przesunięto z centralnej części na końcową, a także dobudowano nawę boczną. Od 1928 roku kościół zaczął pełnić również funkcję garnizonową.

W 1933 roku w budynku miały miejsce uroczystości związane z 250. rocznicą „wiktorii wiedeńskiej”. Z tego powodu wmurowano tablicę upamiętniającą Jana III Sobieskiego, a ulicę, przy której wznosi się kościół, nazwano jego imieniem.

W 1958 roku erygowano parafię Trójcy Przenajświętszej, co sprawiło, że kościół św. Trójcy stał się kościołem parafialnym. W latach 80. XX wieku, w sąsiedztwie kościoła, zrealizowano budowę salki katechetycznych oraz rozpoczęto projekt nowej plebanii, jednak prace zostały przerwane z powodu problemów finansowych.

Architektura

Kościół Świętej Trójcy w Bielsku-Białej to interesująca budowla, która zachwyca swoją dwunawową strukturą oraz przestronnym prezbiterium kończącym się apsydą. Jego architektura jest wynikiem wielu przebudów, co przyczyniło się do powstania złożonego stylu, łączącego elementy późnogotyckie, takie jak skarpy oraz prezbiterium, z barokowymi akcentami w nawach.

Wnętrze kościoła emanuje duchem posoborowym, a jednym z nielicznych zachowanych elementów starszego wyposażenia jest XIX-wieczny ołtarz główny. Znajdująca się tam płaskorzeźba przedstawia Trójcę Świętą, gdzie Bóg Ojciec wizualizowany jest jako starzec z brodą, Syn Boży jako młody mężczyzna z krzyżem, a Duch Święty jako gołębica unosząca się nad nimi. W prezbiterium od północnej strony dostrzegamy gotycki portal prowadzący do zakrystii oraz empora z balustradą, znaną jako wnęka kolatorska. Jednak trzeba zaznaczyć, że na ścianach i suficie kościoła brakuje fresków oraz malowideł.

Wśród najcenniejszych ruchomych zabytków znajdują się XVIII-wieczny obraz św. Antoniego, krucyfiks z tego samego okresu, organy, które powstały w 1883 roku, oraz neorenesansowe konfesjonały. Warto zwrócić uwagę na neogotycką rzeźbę Madonny z Dzieciątkiem, znaną jako Matka Boska Podhalańska, wykonaną przez S. Maultza w 1929 roku i umieszczoną w ołtarzu głównym.

Na ścianach nawy znajdują się różnorodne tablice wmurowane w pamięci ważnych wydarzeń oraz osób:

• tablica z wizerunkiem Jana III Sobieskiego, powstała w 1933 z okazji 250 rocznicy „wiktorii wiedeńskiej”,
• dwie tablice z nazwiskami ofiarodawców i dobrodziejów kościoła z okresu międzywojennego,
• tablica ku czci żołnierzy 21 Dywizji Piechoty Górskiej, którzy polegli lub zostali pomordowani w 1939 roku, w tym jej dowódcy – gen. Józefa Kustronia,
• tablica poświęcona gen. Mieczysławowi Borucie-Spiechowiczowi, dowódcy Grupy Operacyjnej Bielsko,
• tablica poświęcona Sybirakom,
• tablica poświęcona powstańcom warszawskim,
• tablica poświęcona żołnierzom-górnikom z okresu stalinowskiego.

---

Oceń: Kościół Świętej Trójcy w Bielsku-Białej

---