Jan Kupiec

---

Rodzina

Jan Kupiec przyszedł na świat w Bielsku. Jego ojciec, Jakub Kupiec, pełnił funkcję komornika i pochodził z niewielkiej miejscowości Łąka, znajdującej się w pobliżu Pszczyny. Po śmierci matki, Jan osiedlił się w Łące w roku 1842, gdzie opiekę nad nim sprawowała jego ciotka, Gruszkowa. Kobietę tę traktował jak matkę, co każe przypuszczać, że miała ona duży wpływ na jego życie. W związku z tym Jan często posługiwał się podpisem Jan Gruszka.

W 1867 roku związał się węzłem małżeńskim z Katarzyną Jarczok. Ich związek trwał 42 lata, w trakcie których doczekali się licznego potomstwa, obdarzając świat dziewięciorgiem dzieci.

Życiorys

Jan Kupiec, od najmłodszych lat, kształtował swoje umiejętności pod okiem Kajetana Jarosza, nauczyciela w Łące, który dostrzegł talent oraz pilność swojego ucznia. Ta bliska relacja przerodziła się w przyjaźń, która miała trwać przez wiele lat. W 1856 roku Kupiec rozpoczął zbieranie pieśni, co zapewniło mu znaczne przygotowanie do późniejszej kariery jako śpiewak kościelny, jednakże jego pasję przerwało powołanie do wojska w 1861 roku, gdzie przez trzy lata pełnił służbę jako gwardzista w Berlinie.

Jan Kupiec brał udział w istotnych wydarzeniach historycznych, takich jak wojny prusko-austriacka oraz prusko-francuska, które miały miejsce w latach 1866 oraz 1870-1871. Działalność ta obfitowała w cenne obserwacje, które dokumentował w obszernym notatniku. Dzięki tym doświadczeniom, rozwinął swoje zainteresowania polityczne, początkowo zbliżając się do niemieckiej katolickiej partii Centrum.

W tym czasie Śląsk stał się miejscem aktywności polskich działaczy, w tym Józefa Chociszewskiego, z którym Kupiec również nawiązał kontakty. Jego zaangażowanie w sprawy polskie zaowocowało prenumerowaniem polskich czasopism, takich jak „Przyjaciele ludu” oraz „Pielgrzymka”. Lata siedemdziesiąte były przełomowe w jego karierze – intensyfikował swoją działalność, sprowadzał książki, a nawet publikował artykuły w wspomnianych czasopismach.

W okresie między 1876 a 1879 rokiem, Kupiec aktywnie uczestniczył w różnorodnych inicjatywach związanych z niesieniem pomocy głodującym w regionie. Współpraca z proboszczem A. Philippim była szczególnie owocna, jednakże od 1895 roku zaczęła się psuć w wyniku różnic w poglądach politycznych i wizji roli Polski w historii, co doprowadziło do powstania konfliktu, określanego przez ks. Jana Kuderę jako wynik odmiennych punktów widzenia na sytuację ludności górnośląskiej.

W późniejszych latach, Jan Kupiec związał się z obozem narodowo-demokratycznym Wojciecha Korfantego. Niestety, na początku XX wieku poeta przeżył trudny okres zdrowotny, kończąc swoje życie 11 grudnia 1909 roku. Jego pogrzeb stał się hołdem ze strony lokalnej społeczności, a ks. Philippi wspomniał Kupca jako osobę godną szacunku, pobożną oraz zacną. Całe życie Jana Kupca poświęcone było głównie działalności oświatowej oraz twórczości pisarskiej.

Twórczość

Jan Kupiec, znany również pod różnymi pseudonimami, takimi jak „Topór”, „Topór z pszczyńskich lasów” oraz „Janek znad Wisły”, był pisarzem, który fascynował się śląskim folklorem. Z tego powodu często określano go mianem „chłopskiego Kolberga”, nawiązując do znanego badacza kultury ludowej.

Wśród jego wybitnych dzieł można wyróżnić:

• powieści i bajki śląskie (po 1884),
• Sejmik w Jassach (1904) – poemat,
• Historia baranów – poemat,
• Cyganka – poemat.

---

Oceń: Jan Kupiec

---