Parafia Ewangelicko-Augsburska w Bielsku

---

Historia

Reformacja

Idee Reformacji oraz nauczanie Marcina Lutra przyniesione zostały na tereny Księstwa Cieszyńskiego przez studentów szkolących się w Europie Zachodniej, jak również przez kupców, rzemieślników oraz sezonowych robotników. Nabożeństwa ewangelickie zaczęto organizować w mieście Cieszyn około roku 1540, dzięki dziekanowi księstwa Janowi. Z czasem nabożeństwa wprowadzono również w około 50 innych parafiach regionu. Niestety, dokładna data powstania parafii w Bielsku nie jest znana. Wiadomo jednak, że w 1550 roku działał już cmentarz ewangelicki zlokalizowany przy ul. Krowiej w Bielsku (dzisiejsza ul. Listopadowa).

Pierwszym udokumentowanym proboszczem bielskim był Mateusz Richter, który pełnił urząd od 1553 roku. Najstarsza pisemna wzmianka o istnieniu parafii w Bielsku pochodzi z 1566 roku. W 1572 roku teren wokół Bielska został sprzedany Karolowi Promnitzowi, tworząc pewnego rodzaju państwo bielskie. Dwa lata później w 1582 roku zostało ono przekazane Adamowi Schaffgotschowi, który wydał dokument gwarantujący, że nabożeństwa ewangelickie będą mogły odbywać się we wszystkich kościołach Bielska oraz okolicznych miejscowości.

W latach 1588–1598 stanowisko proboszcza zajmował ks. Piotr Stosius, którego następcą został ks. Łukasz Wenzelius, sprawujący swoje obowiązki w latach 1600–1626. W czasie jego kadencji, pomiędzy 1604 a 1608 rokiem, wzniesiono kościół Świętej Trójcy, jako pomnik upamiętniający ofiary epidemii dżumy, która miała miejsce w 1599 roku. W związku z wybuchem wojny trzydziestoletniej, Bielsko stało się miejscem przyjmującym uchodźców ewangelickich z Czech, a wśród nich znalazł się ks. Jerzy Trzanowski, pełniący posługę w parafii w latach 1625–1627.

Kontrreformacja

Po zgonie księżnej Elżbiety Lukrecji w 1653 roku władza w księstwie przeszła w ręce Habsburgów, wyznających katolicyzm. 15 kwietnia 1654 roku komisja cesarska przybyła do Bielska, aby zająć kościół Świętej Trójcy. Po oporze ze strony mieszkańców, dokonano przejęcia majątku w sposób brutalny, wchodząc do świątyni przez okno. Pozwolono jedynie na pochówki zmarłych na dotychczasowym cmentarzu.

W tym czasie kielich komunijny, patera oraz butelki na wino zostały ukryte i zakopane przez jednego z wiernych, aby oszczędzić je przed zniszczeniem. Tradycja głosi, że były one przechowywane do chwili otwarcia kościoła w Jaworzu w 1782 roku. W obliczu zakazu organizowania nabożeństw ewangelickich, wierni zaczęli potajemnie spotykać się najpierw na zamku w Bielsku oraz w dworach, a później w leśnych kościołach w Beskidach.

Na mocy ugody altransztadzkiej, zawartej w 1707 roku między królem Szwecji Karolem XII, a cesarzem Józefem I Habsburgiem, cesarz zezwolił na wybudowanie sześciu ewangelickich kościołów łaski, z których jeden rozpoczęto budować w 1709 roku w Cieszynie. W procesie budowy wzięli też udział wierni z Bielska. Po otwarciu Kościoła Jezusowego, wierni z Bielska zaczęli uczęszczać na nabożeństwa do tej świątyni.

Czasy po patencie tolerancyjnym

13 października 1781 roku cesarz Józef II Habsburg ogłosił patent tolerancyjny dla ewangelików, co umożliwiło im między innymi budowanie własnych świątyń oraz zakładanie szkół. Dzięki temu procesowi, w Bielsku, które w XVII wieku było największym ośrodkiem protestanckim na Śląsku Cieszyńskim, przystąpiono do budowy nowej świątyni.

Od Adama Klimkego wykupiono dużą działkę położoną na północ od istniejących murów miejskich. Rozpoczęto tam budowę świątyni oraz szkoły ewangelickiej, co miało miejsce w unikającym nazwiska Bielskim Syjonie, nawiązując do Syjonu w Jerozolimie jako pierwowzoru świętego miejsca.

Budowę kościoła Zbawiciela rozpoczęto 19 marca 1782 roku, kiedy to położono kamień węgielny. Zostało utworzone także tymczasowe miejsce, w postaci drewnianej kaplicy. W tym okresie parafia bielska liczyła około 1600 rodzin, co oznaczało 9-10 tysięcy wiernych. Wyposażenie nowej świątyni przeniesiono z kaplicy tymczasowej w 1790 roku. Dawne miejsce modlitwy zostało wykorzystane przez wojsko austriackie jako magazyn. Budowa kościoła Zbawiciela finalizowana była w 1791 roku.

W gronie planów parafialnych pojawiła się również koncepcja budowy nowego obiektu dla szkoły, która zrealizowano w latach 1792-1794. Nowa szkoła miała na parterze cztery przestronne sale lekcyjne, a piętro zostało przeznaczone na mieszkania dla pastora i rektora. Na dachu umieszczono wieżyczkę, a w 1795 roku wstawiono dzwon szkolny i zegar. Dzwon był używany przed nabożeństwami, by zwoływać uczniów na lekcje, co było zrozumiałe, bo kościoły ewangelickie nie mogły używać dzwonów.

Patent tolerancyjny ustalił również strukturę Kościoła ewangelickiego, który funkcjonował w Przedlitawii. Wszystkie zbory podlegały konsystorzowi, który utworzono w 1784 roku w Cieszynie, a w 1785 roku przeniesiono go do Wiednia. Rok 1784 przyniósł także powstanie superintendentury dla Moraw, Śląska oraz Galicji, a w 1807 roku utworzono seniorat śląski, pod który podlegały wszystkie zbory regionu.

Parafia bielska obejmowała także sąsiednie gminy od strony Bystrej Śląskiej oraz Mikuszowic Śląskich, które posiadały własne szkoły, jak również Międzyrzecze oraz Mazańcowice. W 1827 roku wyodrębniła się parafia w Starym Bielsku, a po równouprawnieniu wyznaniowym w 1848 roku – również parafia w Międzyrzeczu.

Pożar, który miał miejsce 6 czerwca 1808 roku, zniszczył budynek nowej szkoły. Dzięki wsparciu finansowemu, ofiarowanemu przez członków parafii oraz wiernych z innych zborów, obiekt odbudowano w tym samym roku. Dzwon szkolny, uszkodzony podczas pożaru, został przetopiony na nowy instrument w zakładzie Samuela Palischa w Kremnicy i umieszczono go obok kościoła. W 1824 roku dodano brakującą wieżę do budynku szkoły, a następnie zamontowano także zegar.

W 1853 roku władze wiedeńskie zaplanowały powstanie w Bielsku szkoły realnej. Środki na ten cel zaczęto zbierać w 1860 roku, co odbywało się mimo protestów ze strony wiernych z Cieszyna, którzy chcieli, aby placówka powstała w ich mieście. Otwarcie Ewangelickiej Szkoły Realnej w Bielsku miało miejsce w 1860 roku pod kierownictwem Karola Ambrożego.

Kamień węgielny pod nową siedzibę szkoły realnej, zgodnie z projektem Emanuela Rosta, został położony 30 lipca 1863 roku w północnej części bielskiego placu kościelnego. Środki na budowę pochodziły z funduszy parafii, dotacji państwowej, funduszu Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa oraz darowizn od austriackich parafii ewangelickich. Drewno do budowy przekazało bezpłatnie miasto Bielsko, a prace ukończono w marcu 1866 roku.

Rok 1867 przyniósł rozpoczęcie działalności seminarium nauczycielskiego w budynku szkoły realnej. W 1864 roku plany dotyczące jego założenia przekazano Ministerstwu Oświaty, z zamiarem, by placówka była wzorcowa. Mimo to, założenia te nie zostały w pełni zrealizowane przez sprzeciw ministerstwa wobec rozszerzenia działań seminarium. W 1867 roku gubernator zatwierdził projekt trzyletniego seminarium, co pozwoliło na sprowadzenie do miasta uznanego pedagoga Karla Volkmara Stoya w celu zorganizowania jego działalności. Stoy zatrudnił czołowych nauczycieli z Niemiec. Inauguracja męskiego ewangelickiego seminarium nauczycielskiego miała miejsce 9 grudnia 1867 roku, a jego siedzibą został wspólny budynek z szkołą realną, w którym uruchomiono także męską szkołę ludową. W kwietniu 1868 roku Karl Volkmar Stoy wyjechał do Niemiec. W XIX wieku seminarium pozostawało jedyną tego typu placówką w Austro-Węgrzech, z nowoczesnym programem nauczania.

W latach 1868–1870 zbudowano alumneum dla studentów seminarium, dysponujące 86 miejscami i zlokalizowanym przy Alumneumgasse (dzisiejsza ul. Modrzewskiego). Środki na jego budowę pozyskano z fundacji założonej w 1868 roku przez Paula Eugeniusza Lauerbacha, pochodzącego z Bielska, który mieszkał w Paryżu. Uczniowie zamieszkujący w alumneum mieli zapewnione pełne wyżywienie i nadzór pedagogiczny. Honorarium za pobyt wynosiło 100 złotych reńskich, jednak dla uczniów z biedniejszych rodzin wprowadzono możliwość obniżenia tej kwoty.

Nowa ustawa o szkolnictwie z 1869 roku wprowadziła wyższe wymagania edukacyjne dla nauczycieli, zarówno w szkołach państwowych, jak i prywatnych. W 1873 roku seminarium rozpoczęło naukę czteroletnią, zmieniając również swoją nazwę na Instytut Kształcenia Nauczycieli. W październiku 1880 roku w placówce gościł cesarz Franciszek Józef.

20 kwietnia 1871 roku powołano trzyklasowe Państwowe Gimnazjum Humanistyczne, otwarte dla uczniów różnych wyznań. W 1878 roku wśród uczniów, którzy kształcili się w tej placówce, przeważali Żydzi. Z powodu braku siedziby gimnazjum nauczano początkowo w ewangelickim alumneum, a od 1874 roku przeniesiono je do części pomieszczeń w siedzibie Państwowej Wyższej Szkoła Realnej.

W 1861 roku pastor Theodor Haase założył Bielski Ewangelicki Związek Kobiet, którego członkinie skupiały się początkowo na prowadzeniu ochronki dla małych dzieci oraz oddziału Bratniej Pomocy Gustawa Adolfa. W 1872 roku instytucja ta przekształciła się w żeński sierociniec, a od 1897 roku zaczęła przyjmować także chłopców.

Na konwencie senioralnym w 1863 roku zadecydowano o wydaniu polskojęzycznego kancjonału autorstwa Jerzego Heczki. W latach 1895–1897 przy placu kościelnym parafia zbudowała nowoczesny budynek, w którym 16 września 1897 roku działalność rozpoczęła Żeńska Szkoła Ludowa. Uroczystości inauguracji obejmowały udział miejscowych duchownych, przedstawicieli władz powiatowych oraz Rady Miasta, w tym burmistrza Karla Steffana. Szkoła dysponowała ogrzewanymi salami lekcyjnymi oraz szatniami. Z powodu zbyt małej przestrzeni budynku, w 1906 roku dobudowano drugie piętro.

Powodów finansowych Ewangelicka Szkoła Realna została przekształcona w instytucję państwową w 1877 roku. Na przełomie XIX i XX wieku wiele ewangelików osiedliło się w Czechowicach oraz Dziedzicach, co łączyło się z rozwojem przemysłu rafineryjnego i górnictwa. W 1896 roku zainicjowano tam stację kaznodziejską, która przyciągnęła 500 członków. Nabożeństwa odbywały się w prywatnych budynkach, do czasu gdy 17 grudnia 1912 roku poświęcono kaplicę.

W 1892 roku pastor bielskiego zboru ks. Theodor Haase założył Śląski Ewangelicki Dom Diakonis, w którym siostry zajmowały się pacjentami szpitala ewangelickiego w Cieszynie. Od 1893 roku diakonisy rozpoczęły pracę na terenie Bielska, opiekując się pacjentami lokalnego szpitala oraz mieszkańcami domu opieki, placówki dla dzieci oraz przytułku dla potrzebujących. W 1902 roku niektóre z nich osiedliły się na stałe w mieście, zamieszkując w budynku przy ul. Orkana. 8 września 1900 roku odsłonięto obok kościoła pomnik Marcina Lutra, wykonany przez Franza Vogla.

W 1903 roku do Bielska przeniósł się dom sióstr diakonis, wcześniej działający w Cieszynie, gdzie 80 sióstr sprawowało opiekę nad chorymi w lokalnym szpitalu. W latach 1904–1905 parafia zainicjowała budowę nowego domu dla sióstr diakonis, który zlokalizowano na skrzyżowaniu obecnych ulic Modrzewskiego i Listopadowej. Na stałe zamieszkało tam 80 sióstr, które utrzymywały się wyłącznie z darowizn. Diakonat zapewniał im mieszkanie, wyżywienie, opiekę medyczną, leki oraz 40 koron na drobne wydatki. Po dziesięcioletnim stażu pracy siostry mogły liczyć na dożywotnią opiekę ze strony instytucji.

W latach 1906–1907 parafia odnowiła budynek sierocińca, który ulokowany był przy ul. Modrzewskiego, a w 1907 roku w budynku żeńskiej szkoły ludowej uruchomiono seminarium nauczycielskie dla kobiet. W latach 1909–1911 budowano nowy cmentarz ewangelicki, który usytuowano na zakupionej działce przy ul. Parkowej (obecnie ul. Listopadowa). Zaprojektowano go według pomysłu architekta Hansa Mayra.

W latach 1912–1913 powstawał budynek Luisenheim w Wapienicy, wykonany według planów Rudolfa Hoinkesa, a kierownikiem budowy był proboszcz Arthur Schmidt. Obiekt służył jako miejsce wypoczynkowe dla bielskich diakonis. W 1913 roku szkoła średnia prowadzona w budynku Żeńskiej Szkoły Ludowej została zamknięta, z uwagi na zbyt małą liczbę uczennic, a w 1914 roku pomieszczenia lekcyjne zostały przekształcone w kancelarię parafialną oraz salę posiedzeń władz zboru.

W 1915 roku stacja kaznodziejska w Dziedzicach zyskała status filiału.

Dwudziestolecie międzywojenne

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku w Cieszynie ustanowiono tzw. seniorat, który nadzorował wszystkie parafie Śląska Cieszyńskiego do roku 1920. Wówczas nastąpiło przekazanie zborów pod administrację Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie, co było efektem starań ks. Franciszka Michejdy oraz Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego.

Aby zachować ewangelicko-niemiecki charakter, przedstawiciele zboru w 1922 roku wyrazili chęć przynależności do Ewangelickiego Kościoła Unijnego na polskim Górnym Śląsku, jednak nie doszło do tego. W 1923 roku parafia w Bielsku odnotowała 6692 wiernych. Początek lat 20. XX wieku przyniósł zagrożenie likwidacji dla Instytutu Kształcenia Nauczycieli, co było wynikiem niskiej liczby chętnych do kształcenia. Aby to ominąć, w 1921 roku przekształcono go w instytucję koedukacyjną poprzez połączenie z działającym obok żeńskim seminarium nauczycielskim. W kolejnych latach szkoła zaczęła przyjmować uczniów z likwidowanych niemieckich placówek, takich jak w Bydgoszczy, Grudziądzu czy Cieszynie.

W 1925 roku parafia zrzeszała 6326 wiernych, a w 1937 roku ich liczba wzrosła do 6500. W tym czasie parafia rozwinęła dom diakonis, który dzięki przekształceniom przetrwał lata 30. XX wieku. Władze państwowe wymusiły jednak zakończenie współpracy sióstr z Powiatową Kasą Chorych oraz Miejskim Domem Opieki, zastępując je rzymskokatolickimi zakonnicami.

W latach 30. XX wieku dynamicznie działała Macierz Ziemi Cieszyńskiej, a w 1932 roku powołano Związek Polaków Ewangelików, który angażował się w pomoc parafianom narodowości polskiej. Związek organizował akademie narodowe, a także zaopatrywał biedniejszych uczniów w podręczniki oraz książki religijne. Powstał w tym samym roku Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej, który prowadził odczyty, przedstawienia oraz wydarzenia integrujące młodzież. Od tego związku w 1933 roku wyodrębniło się Koło Pań, którego celem było wspieranie młodzieży konfirmacyjnej i szkolnej.

Nowa ustawa szkolna wprowadzona w 1932 roku, w ramach reformy jędrzejewiczowskiej, spowodowała zamknięcie prywatnych seminariów nauczycielskich, co doprowadziło do likwidacji bielskiego Instytutu Kształcenia Nauczycieli w 1936 roku.

W 1934 roku rozpoczęto organizowanie nabożeństw zarówno w języku niemieckim, jak i polskim, a uroczyste liturgie odbywały się z okazji ważnych wydarzeń, takich jak rocznica ogłoszenia Konstytucji 3 maja, Narodowe Święto Niepodległości, czy zjazdy młodzieżowe, a także w ramach pamięci o ważnych postaciach, takich jak Jerzy Trzanowski, w 1938 roku.

Z inicjatywy ks. Richarda Wagnera, w 1934 roku na placu kościelnym powstał pomnik „Studnia Pastorów”, wzniesiony z granitowych nagrobków ewangelicko-żydowskich rodzin. W 1932 roku odbył się w Bielsku Zjazd Chórów, a w 1935 Zjazd Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej.

W kaplicy na Nowym Cmentarzu Ewangelickim odprawiano nabożeństwa dla żołnierzy, jak również odbywały się tam godziny biblijne. W 1936 roku cieszyński seniorat przekształcono w diecezję, której głównym kościołem stał się Kościół Zbawiciela w Bielsku, a siedzibą biskupa został dawny budynek „starej” szkoły ewangelickiej.

W 1937 roku zorganizowano obchody 300. rocznicy śmierci Jerzego Trzanowskiego, a na Studni Pastorów umieszczono napisane po łacinie nazwiska duchownych zasłużonych dla bielskiego zbora – Jerzego Trzanowskiego, Lukasa Wanceliusa, Johanna Georga von Schmitza oraz Karla Samuela Schneidera.

II wojna światowa i okres powojenny

Wrzesień 1939 roku przyniósł zajęcie Bielska przez wojska niemieckie. Ewangelicki Związek Kobiet w Bielsku przekazał sierociniec oraz cały majątek placówki nazistowskiej organizacji „Narodowosocjalistyczna Ludowa Opieka Społeczna” (Nationalsozialistische Volkswohlfahrt, NSV). Podczas okupacji diakonat kontynuował normalną działalność.

Na stan z 1940 roku przypada około 100 diakonis w Ewangelickim Domu Sióstr w Bielsku, które udzielały pomocy głównie w lokalnych szpitalach. W 1945 roku, wraz z nadejściem frontu, diakonat zakończył swoje funkcjonowanie, a większość sióstr została ewakuowana. Ci, którzy pozostali, zostali wysiedleni po przybyciu Armii Czerwonej lub przeszli do diakonatu „Eben-Ezer” w Dzięgielowie, kontynuując pracę w szpitalu w Cieszynie do lat 60. XX wieku. Inne siostry musiały wrócić do rodzinnych domów z braku możliwości uzyskania emerytury.

W październiku 1945 roku parafia zwróciła się o pomoc w sprawie dziewięciu wysiedlanych sióstr, prosząc starostwo o ich rehabilitację, ze względu na dotychczasową pracę na rzecz pacjentów lokalnego szpitala. Starosta postanowił o pozostawieniu kilku starszych sióstr, nakazując ułatwienie wyjazdów dla młodszych do Niemiec. Zabronił też sióstr narodowości niemieckiej świadczenia pomocy polskim chorym.

Budynki należące do diakonatu przeszły pod zarząd diecezji cieszyńskiej, w wyniku czego w dawnej siedzibie powstała szkoła pielęgniarek prowadzona przez diakonat „Eben-Ezer”, która po dwóch latach działań została przejęta przez Polski Czerwony Krzyż.

Podczas II wojny światowej część mienia parafii uległa zniszczeniu, a niektóre budynki, w tym plebanie oraz kościół, zostały obrabowane. Liczba wiernych spadła z 6000 do 2000, a parafia stała się pozbawiona opieki duszpasterskiej. Dopiero 1 czerwca 1945 roku placówkę objął ks. Adam Wegert, wcześniej pełniący funkcję prefekta w parafii.

14 czerwca 1945 roku miało miejsce pierwsze powojenne zebranie rady parafialnej, podczas którego wybrano nowego kuratora oraz sekretarza, a także powołano odpowiednie komisje do odbudowy działalności parafii. 29 lipca 1945 roku wznowiono nabożeństwa w kaplicy w Dziedzicach, a 9 września odsłonięto tablicę upamiętniającą kapłanów poległych w czasie wojny. Mienie zboru zostało objęte tymczasowym zarządem państwowym, jednak wkrótce zostało zwrócone parafii.

Władze komunistyczne zainaugurowały „akcję zwalczania niemczyzny”, co prowadziło do zniszczenia napisów i nazwisk na nagrobkach oraz zablokowania praw parafian do ich poszanowania. Po wojnie trwały masowe aresztowania ludności niemieckiej. Budynki byłych ewangelickich szkół na placu kościelnym wykorzystywano jako więzienie. W ciągu tego okresu wielu aresztowanych grzebano na cmentarzach parafialnych.

W sierocińcu powstał „Dom Małego Dziecka”, którym kierowała diakonisa Maria Martinek, a zajmowało go kilkanaścioro dzieci. W latach 50. XX wieku z powodu braku zgody na działalność domu jako placówki prowadzonej przez związek wyznaniowy, instytucję przekształcono w świecki „Dom dziecka dla małych dzieci”, zarządzany przez Zakład Opieki Zdrowotnej, działający do początku lat 80. XX wieku. W 1945 roku rozpoczął działalność chór, którym kierowała pastorowa Maria Wegert, a także wznowiono godziny biblijne prowadzone przez członków Społeczności Chrześcijańskiej. Organizowano różne imprezy oraz przedstawienia, z których dochody przeznaczano na remont organów oraz wyposażenie nowego przedszkola ewangelickiego pod przewodnictwem diakonisy Marii Martynek.

Powołano młodzieżowe koło biblijne, do którego uczestnictwa zapraszano także członków parafii w Białej i Starym Bielsku. W 1948 roku rozpoczęła działalność szkółka niedzielna. Remonty i odbudowa ze zniszczeń wojennych zakończono w 1950 roku.

Czasy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

W latach pięćdziesiątych wznowiono działalność diakonii, która obejmowała działalność koła misyjnego, które odwiedzało chorych i samotnych mieszkańców. Proboszcz parafii ks. Adam Wegert został mianowany 25 lutego 1952 roku przewodniczącym Komisji Ewangelizacyjno-Misyjnej Kościoła Ewangelickiego, co zaowocowało licznymi spotkaniami ewangelizacyjnymi.

Do współpracy w parafii dołączyła siostra zborowa Helena Burghard, która zajmowała się działalnością charytatywną oraz pracą z dziećmi. W 1957 roku ks. Adam Wegert został wybrany seniorem diecezji cieszyńskiej, a rok później stanowisko siostry zborowej objęła Wanda Korfanty. W 1956 roku do pracy w parafii skierowano ks. Tomasza Bruella, który pełnił tę funkcję do 1959 roku.

W latach 1956–1959 przeprowadzono remont elewacji i malowanie wnętrza kościoła. W 1959 roku odzyskano budynek dawnego domu wypoczynkowego diakonis Luisenheim w Wapienicy, który po remoncie został poświęcony 31 sierpnia 1960 roku przez biskupa Andrzeja Wantułę.

4 września 1960 roku miały miejsce obchody 400-lecia powstania zboru ewangelickiego w Bielsku. Podczas nabożeństwa kazanie wygłosił ks. bp. Andrzej Wantuła oraz przedstawiciel Światowej Federacji Luterańskiej, ks. Paul Hansen. 25 września w Kościele Zbawiciela ordynowano trzech księży, w tym ks. Jana Szarka, pochodzącego z bielskiej parafii.

W 1963 roku założono chór misyjny, który skupiał się na działalności misyjnej, wykorzystując pieśni jako narzędzie do angażowania lokalnej społeczności. Dyrektorem chóru była Maria Wegert, żona seniora ks. Adama Wegerta, a organizatorem Helena Kożusznik. Chór ten dawał 40–50 występów rocznie zarówno w kraju, jak i za granicą (w NRD, Francji), a jego działalność obejmowała także organizację różnorakich spotkań, uroczystości, wieczorów adwentowych oraz pasyjnych, jak i festynów i rocznic.

W latach 1965-1969 stanowisko wikariusza pełnił ks. Marcin Lukas, a jego następcą został ks. Jan Szarek, który 1 lipca 1970 roku objął funkcję drugiego proboszcza, a w 1980 roku został wprowadzony w urząd proboszcza parafii.

Filiał w Czechowicach-Dziedzicach został przekształcony w samodzielną parafię od 1968 roku. W latach 1974-1976 przeprowadzono remont dachu kościoła i wieży, na który środki pozyskano z sprzedaży działek w Mikuszowicach i Komorowicach, a także dzięki składkom wiernych oraz wsparciu Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa. W 1978 roku wyremontowano budynek plebanii.

1 czerwca 1975 roku wybrano ks. Jana Szarka na stanowisko proboszcza, które objął 28 września 1975 roku, a 14 września 1980 roku, ks. Szarek został nowym proboszczem parafii i senioratem diecezji cieszyńskiej.

Okres po 1989

Od 1989 roku parafia rozpoczęła starania o zwrot mienia zabranych przez władze komunistyczne. Udało się odzyskać większość dawnych budynków parafialnych, ale z uwagi na przyłączenie diakonatu bielskiego do diakonatu w Zehlendorf, jego była siedziba została uznana za „mienie poniemieckie” i nie kwalifikowała się do zwrotu. Budynek przeznaczono na siedzibę Prokuratury Rejonowej Bielsko-Biała Północ.

W 1989 roku w Bielsku-Białej powołano Towarzystwo Szkolne im. Mikołaja Reja, a we wrześniu 1991 roku w budynku dawnego alumneum otworzono Liceum Społeczne. W 1990 roku odnowiono budynek dawnego sierocińca na placówkę opiekuńczą. Na jego remonty w latach 1992-1995 środki przeznaczone były przez ewangelickie stowarzyszenie „Znaki Nadziei” z Niemiec, dyrektora Polskiej Rady Ekumenicznej Andrzeja Wójtowicza oraz ks. Szarka.

18 marca 1995 roku miało miejsce poświęcenie nowego budynku, a od stycznia 1991 roku ks. Jan Szarek został wybrany na biskupa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, co otworzyło nowy rozdział w działaniach parafii. Jego następcą na stanowisku proboszcza został ks. Paweł Anweiler, wybrany 24 listopada 1991 roku, był także biskupem diecezji do 6 stycznia 2016 roku.

W kwietniu 1992 roku rozpoczęła działalność w budynku powstałym na miejscu starej szkoły ewangelickiej Wydawnictwo Augustana. W obiekcie tym mieści się też sala parafialna oraz mieszkania dla pracowników kościoła, a także siedziba władz diecezji cieszyńskiej.

1 września 2001 roku w obiekcie dawnej Żeńskiej Szkoły Ludowej przy ul. Marcina Lutra 7 rozpoczęła działalność Szkoła Podstawowa nr 2, kierowana przez Towarzystwo Szkolne im. Mikołaja Reja. Od 2017 roku placówka ta dysponuje także pomieszczeniami znajdującymi się w siedzibie Wyższej Szkoły Administracji, gdzie ukończono kształcenie dzieci z klas 4–8.

15 maja 2016 roku na stanowisko proboszcza powołano ks. Krzysztofa Cienciałę, który od 2002 roku pełnił funkcję proboszcza pomocniczego. W 2016 roku przeprowadzono remont Studni Pastorów, z okazji jubileuszu 500-lecia Reformacji. Na przestrzeni lat sadzawka została przykryta płytą granitową, na której umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą Różę Lutra oraz przywrócono nazwiska pastorów, które w przeszłości na niej zapisano.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Bielsku

---