UWAGA! Dołącz do nowej grupy Bielsko-Biała - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Obszary (Bielsko-Biała)

Dzielnice

Obszary to dzielnica zwyczajowa znajdująca się w Bielsko-Białej, usytuowana pomiędzy rzeką Białą a Komorowicami. Ta rozległa dzielnica ta obejmuje granice osiedla, znanego jako Biała Północ, które jednocześnie rozciąga się na obręby ewidencyjne takie jak Komorowice Krakowskie, Lipnik oraz Hałcnów.

W obszarze Obszarów, stosowane są również alternatywne nazwy, takie jak Zabawa oraz Osiedle Rosta. Zdecydowaną większość zabudowy w tej części miasta stanowią domy jednorodzinne, co tworzy charakterystyczny krajobraz. Wyjątkiem od tej dominującej zabudowy jest jednak południowa i zachodnia część dzielnicy, gdzie występuje większy rozwój przemysłowy.

Położenie

Granice osiedla Biała Północ są dokładnie określone i wyznaczają ich kierunki:

  • na północy: obejmują ulicę Ceramiczną oraz Cegielnianą; dodatkowo linia idąca na południe od ulicy Wajdeloty oraz ulica Niepodległości, co stanowi granicę z Komorowicami Krakowskimi,
  • na wschodzie: wyznaczają ją ulice Niepodległości i Wyzwolenia, które graniczą z Hałcnowem,
  • na południu: linia kolejowa nr 117, będąca granicą z osiedlem Biała Wschód,
  • na zachodzie: granice wyznacza rzeka Biała, która oddziela osiedle od Dolnego Przedmieścia oraz Komorowic Śląskich.

Dawne wioski, które wpłynęły na rozwój dzielnicy, zostały uwzględnione poprzez obręby ewidencyjne. Większość terenów należy do obrębu Komorowice Krakowskie. Ulica Bukietowa, przemysłowy kompleks Nemak Poland przy ulicy Komorowickiej, a także obszar na południe od ulicy Konwaliowej oraz rzeki Krzywej wokół stacji kolejowej Bielsko-Biała Wschód przynależą do obrębu Lipnik. Niewielki obszar między ulicą Czerwoną, Niepodległością a Baczyńskiego wchodzi w skład obrębu Hałcnow.

Równocześnie na mapach oraz w codziennym użytku, obok nazwy Obszary, funkcjonują określenia Zabawa oraz Osiedle Rosta. Zabawa odnosi się przeważnie do zachodniej części w okolicy ulicy Komorowickiej, natomiast Osiedle Rosta dotyczy zabudowań ulokowanych na północ od kościoła Matki Bożej Fatimskiej, jednak nie jest to zasada obowiązująca w każdej sytuacji.

Historia

Dzielnica ta ma swoje korzenie w okolicach dawnych miejscowości Komorowice (Krakowskie), Lipnik oraz Hałcnów. Jeszcze do połowy XX wieku znaczna część zabudowy koncentrowała się wzdłuż ulicy Komorowickiej, będącej główną drogą prowadzącą z Białej. Interesującym faktem jest to, że nazwa „Zabawa” wywodzi się od folwarku, który nosił tę nazwę i znajdował się w pobliżu mostu na Krzywej — jego pozostałości mogą być rozpoznawane w budynkach numer 170 i 115. W okolicy dzisiejszej ulicy Ceramicznej oraz Cegielnianej, Emanuel Rost junior zainicjował budowę cegielni oraz stworzył mniejsze założenie pałacowo-parkowe, znane jako „dwór Rosta”, od którego z kolei pochodzi określenie Osiedle Rosta.

Korzenie terminu „Obszary” mogą sięgać nawet XVI wieku; w inwentarzu Lipnika z 1508 roku odnajdujemy zapis o kilku kmieciach zamieszkujących teren poza głównym obszarem wsi, co może odnosić się właśnie do dzisiejszych Obszarów, które wówczas były w całości zaliczane do Lipnika.

Jeśli chodzi o przemysł, najstarszym zakładem w rejonie Obszarów była otwarta w 1878 roku fabryka włókiennicza Schulza i Zipsera, która znajdowała się przy ulicy Komorowickiej, w miejscu obecnych zakładów Nemak Poland. W 1888 roku uruchomiono linię kolejową z Bielska do Kalwarii Zebrzydowskiej, biegnącą niedaleko, wraz ze stacją kolejową dla miasta Białej, dzisiaj znaną jako Bielsko-Biała Wschód. W latach 1907–1908 powstała naprzeciw wspomnianej fabryki i blisko stacji Bielsko-Bialska Przędzalnia Kamgarnu, która później przekształciła się w Zakłady Przemysłu Włókienniczego WELDORO.

W 1912 roku dla pracowników tej przędzalni zbudowano wielorodzinny budynek mieszkalny (familok) przy dzisiejszej ulicy Konwaliowej. Już w 1909 roku powstała fabryka frezów, śrub i nitów Theodor Pollak & Sohn, a dziś w tym miejscu znajdują się zakłady Bispol przy ulicy Towarowej. Dalszy rozwój przemysłowy południowej oraz zachodniej części Obszarów miał miejsce po II wojnie światowej, w związku z utworzeniem Zakładów Metalowych imienia Juliana Marchlewskiego, które w 1972 roku zostały włączone do Fabryki Samochodów Małolitrażowych. W latach 70. XX wieku między ulicą Komorowicką a rzeką Białą powstało wiele zakładów pomocniczych FSM.

Warto zauważyć, że niewielki fragment dzielnicy, w którym zbudowano później dwie fabryki włókiennicze, od 1832 roku należał do gminy Przedmieście Biała (Vorstadt Biala) i w 1872 roku został włączony do miasta Białej. Kiedy Lipnik został włączony w 1925 roku, do Białej przyłączono także obszar południowy od rzeki Krzywej w okolicy dworca kolejowego. W 1955 roku do Bielska-Białej włączono część komorowicką Obszarów, która leżała na południe od ulicy Czerwonej, a 1 stycznia 1969 r. objęto rejon wokół ulicy Cegielnianej aż po dwór Rosta. Resztę przyłączono do Komorowic Krakowskich w 1977 roku.

W drugiej połowie XX wieku nastąpił intensywny rozwój zabudowy jednorodzinnej na Obszarach. W latach 70. i 80. XX wieku stworzono jako część północnej obwodnicy miasta dwujezdniową ulicę Niepodległości, która została w XXI wieku przekształcona w odcinek drogi ekspresowej S1 (wcześniej S69); w 2011 roku oddano do użytku bezkolizyjny węzeł Rosta. W latach 1987-2000 wzniesiono katolicki kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Fatimskiej. W 2002 roku na terenach Obszarów utworzono osiedle Biała Północ, które w 2017 roku zamieszkiwało 2696 osób.

Przypisy

  1. Lech Krzyżanowski: W okresie powojennym. W: Komorowice Krakowskie, Komorowice Śląskie. Dzieje dwóch miejscowości, potem czterech, a dzisiaj dzielnic(y) Bielska-Białej. Bielsko-Biała: Książnica Beskidzka, 2024, s. 285. ISBN 978-83-63904-74-6.
  2. Ewa Janoszek. Relikty dawnej własności Habsburgów w Komorowicach. „Komorowice”, s. 9, grudzień 2022.
  3. Marcin Płużek: Na ratunek ruinie. Ocalić dworek przed całkowitą zagładą. Kronika Beskidzka, 27.12.2020 r.
  4. Komorowice Obszary. historia.beskidia.pl. [dostęp 16.02.2022 r.]
  5. Resztki zabudowań folwarku Zabawa w Komorowicach. historia.beskidia.pl. [dostęp 16.02.2022 r.]
  6. Bielsko-Biała. Monografia miasta. Tom IV – Bielsko-Biała w latach 1918–2009. Idzi Panic (red.). Bielsko-Biała: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, 2010, s. 404. ISBN 978-83-60136-46-1.
  7. Bielsko-Biała. Monografia miasta. Tom II – Biała od zarania do zakończenia I wojny światowej (1918). Idzi Panic (red.). Bielsko-Biała: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, 2010, s. 542. ISBN 978-83-60136-26-3.
  8. Otwarta obwodnica Bielska-Białej. inzynierbudownictwa.pl, 04.11.2011 r.
  9. Plany miast COPERNICUS. Bielsko-Biała. Czechowice-Dziedzice. Skoczów. Żywiec. Warszawa: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. E. Romera, 2008. ISBN 978-83-7539-295-1.
  10. Bielsko-Biała. Monografia miasta. Tom II – Biała od zarania do zakończenia I wojny światowej (1918). Idzi Panic (red.). Bielsko-Biała: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, 2010, s. 360. ISBN 978-83-60136-26-3.
  11. Jerzy Polak: Zarys dziejów Lipnika. Bielsko-Biała: Stowarzyszenie Lipnik, 2002, s. 45. ISBN 978-83-912192-0-1.
  12. Jerzy Polak: Zarys dziejów Lipnika. Bielsko-Biała: Stowarzyszenie Lipnik, 2002, s. 179. ISBN 978-83-912192-0-1.
  13. Dokładny przebieg granic administracyjnych przed i po przyłączeniu Przedmieścia Białej na tle topografii pokazuje mapa Kulturplan der deutschen Stadt Biala in Galizien z roku 1908.
  14. Zabawer Hof na austriackiej mapie wojskowej (Franziszeische Landesaufnahme) z lat 60. XIX wieku.
  15. Bielsko-Biała. Plan miasta CARTOMEDIA. Zielona Góra – Bielsko-Biała: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart, 2007. ISBN 978-83-87873-94-3.
  16. Pollak Theodor. Wirtualny Sztetl. [dostęp 16.02.2022 r.]
  17. Biurowiec Zakładów Metalowych w Bielsku-Białej z roku 1973. historia.beskidia.pl. [dostęp 16.02.2022 r.]
  18. Historia parafii. Parafia Matki Bożej Fatimskiej w Bielsku-Białej. [dostęp 16.02.2022 r.] przy ulicy Krausa.
  19. Liczba mieszkańców Bielska-Białej z podziałem na 30 osiedli według stanu na 31 grudnia 2017. Budżet obywatelski Bielska-Białej. [dostęp 16.02.2022 r.]

Oceń: Obszary (Bielsko-Biała)

★★★★★
Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:10