Leszczyny (Bielsko-Biała)

---

Położenie

Osiedle Leszczyny, znajdujące się w Bielsko-Białej, charakteryzuje się specyficznymi granicami, które definiują jego obręb. Na zachodzie graniczy z rzeką Biała, co stanowi wyraźną linię demarkacyjną łączącą je z Żywieckim Przedmieściem oraz Kamienicą, które są częścią osiedla Bielsko Południe.

W północnej części usytuowane jest wiele istotnych punktów, w tym linia kolejowa nr 139 oraz ulice Gałczyńskiego czy Poniatowskiego. Przebieg granicy jest skomplikowany, prowadzi nieregularnie wzdłuż innych ulic, aż do punktu styku z Osiedlem Grunwaldzkim oraz Złotymi Łanami.

Granica wschodnia osiedla biegnie na linii prostokąta, w okolicach ulic Brackiej i Jeździeckiej, blisko drogi ekspresowej S1. W tej lokalizacji osiedle styka się z obwodnicą wschodnią oraz Straconką.

W południowym kierunku znalazły się ulice Wczasowa i Piaskowa, które wchodzą w obręb granicy z Mikuszowicami Krakowskimi. Interesującym aspektem tego obszaru jest fakt, że większość z niego należy do obrębu ewidencyjnego Lipnik, z pewnymi wyjątkami, w tym kilkoma parcelami przy ulicy Wczasowej, które przynależą do Mikuszowic Krakowskich.

Co więcej, w zakolu rzeki Biała znajdują się tereny, na których posadowiona jest jednostka wojskowa, a także część Gemini Parku oraz historyczne zakłady APENA. Te lokalizacje stanowią niegdyś prawobrzeżną enklawę, która obecnie jest częścią obrębu Żywieckie Przedmieście.

Historia

Leszczyny to wsie, która złożona była na początku jako przysiółek wsi Lipnik. W roku 1815 znajdowało się tam zaledwie trzynaście domów, skupionych w rejonie obecnego skrzyżowania ulic Prusa i Żywieckiej. Ulica Żywiecka uformowała się w latach 1818–1820 jako tzw. szosa cesarska, która miała na celu połączenie Białej z Żywcem, zastępując wcześniejszą, starszą drogę, która przebiegała przez dzisiejszą ulicę Leszczyńską. Zgodnie z parafialnym spisem ludności z 1825 roku, w Leszczynach mieszkało 165 osób. W ciągu kolejnych lat, liczba mieszkańców systematycznie rosła, osiągając w roku 1843 już 230 osób, a w 1869 roku – 408 mieszkańców, rozlokowanych w 22 budynkach.

W 1845 roku Franz Ludwig Strzygowski przejął młyn z zachodniej części Leszczyn, przy rzece Białej. Teren ten wykorzystał do założenia fabryki włókienniczej, która później przekształciła się w Zakłady Przemysłu Wełnianego WELUX. Obecnie, nazwa nadrzecznego Parku Strzygowskiego przypomina o tym przemysłowym dziedzictwie. Kolejnym istotnym punktem w historii Leszczyn było uruchomienie w 1878 roku linii kolejowej Bielsko – Żywiec, która przebiegała dokładnie przez tę miejscowość. W roku 1900 liczba mieszkańców wynosiła już 774.

Rok 1901 oznaczał otwarcie filii niemieckiej szkoły podstawowej, a następny rok przyniósł powstanie polskiej placówki Towarzystwa Szkoły Ludowej. W 1902 roku rozpoczęto także budowę koszar c. k. kawalerii, które obecnie są wykorzystywane przez 18 Batalion Powietrznodesantowy. Obszar ten, który wówczas stanowił prawobrzeżną enklawę bielskiego Żywieckiego Przedmieścia, obecnie jest uznawany za część samorządowego osiedla Leszczyny.

W 1925 roku, Leszczyny wraz z gminą Lipnik, zostały włączone do miasta Biała Krakowska, z populacją 889 osób, zamieszkujących 61 budynków. Zaczął się wtedy okres intensywnej urbanizacji, kiedy to rozpoczęto budowę nowych kwartałów zabudowy jednorodzinnej po obu stronach ulicy Żywieckiej. Na północnych peryferiach dzielnicy powstały kolonie robotnicze, a podjęta została także działalność w zakresie zakładów przemysłowych, takich jak olejarnia i fabryka kapeluszy, które później przekształciły się w Zakłady Tłuszczowe BIELMAR oraz Bielskie Zakłady Obuwia BEFADO.

Po zakończeniu II wojny światowej, rozwój dzielnicy skierował się w stronę południa i wschodu. Na północ od ulicy Górskiej powstało osiedle Młodości, zbudowane „w czynie społecznym młodzieży socjalistycznej”. Równocześnie zagospodarowane zostały brzegi potoku Straconka, które stały się miejscem rekreacji znanym jako Bulwary Straceńskie lub Bulwary Młodości. W latach 70. XX wieku na terenie Leszczyn powstały wielkopłytowe osiedle Złote Łany, co stanowiło płynne przedłużenie zabudowy tej dzielnicy. Dodatkowo, w zachodniej części dostępne stało się niewielkie osiedle bloków w pobliżu Fabryki Aparatów Elektrycznych APENA, którą założono w 1948 roku.

W roku 1951, Leszczyny razem z Białą Krakowską stały się częścią Bielska-Białej. W 1985 roku, po długim czasie budowy, otwarto hotel Magura, nazywany obecnie Ibis Styles, który usytuowany jest przy skrzyżowaniu ulic Żywieckiej oraz Łagodnej. Warta uwagi jest również nowa katolicka parafia pod wezwaniem Chrystusa Króla, której budowa zainicjowana została w latach 1982-1990, w miejscu dawnej kaplicy z lat 20. przy ulicy Straconki.

Na szczególną uwagę zasługuje istotna przebudowa układu komunikacyjnego i przestrzennego Leszczyn, która miała miejsce w latach 2000–2002. W tym okresie powstała ulica Bora-Komorowskiego, łącząca skrzyżowanie przy Magurze z lewobrzeżną częścią miasta, co zrealizowano poprzez budowę nowego mostu na Białej. Kolejnym ważnym krokiem było otwarcie w 2009 roku, na terenie zdobyczy byłych zakładów włókienniczych WELUX, centrum handlowo-rozrywkowe Gemini Park, które przyczyniło się do dalszego rozwoju dzielnicy i jej infrastruktury.

---

Oceń: Leszczyny (Bielsko-Biała)

---